Dit liveblog is gesloten, lees alle ontwikkelingen tijdens de Provinciale Statenverkiezingen van 2023 hieronder terug
Het kabinet moet zich de verkiezingsuitslag 'natuurlijk wel aantrekken', zegt justitieminister Dilan Yesilgöz (VVD) in reactie op de verkiezingsuitslag. ,,Ik trek het me wel aan." De coalitiepartijen verloren samen opgeteld flink wat stemmen, en de BoerBurgerBeweging is vanuit het niets de grootste in de provincies.
Volgens Yesilgöz moet het kabinet kijken wat er achter die stem zit, en wat de motivatie van de kiezer was. ,,Ik denk dat wij als kabinet moeten bezinnen, moeten kijken: wat is hier gebeurd, wat is er gezegd en hoe moeten we ermee omgaan."
Een veelgenoemde reden voor de overwinning van BBB is dat het kabinet niet genoeg oog heeft voor de regio en niet goed weet wat er gebeurt in het land. Yesilgöz benadrukt dat zij voor haar werk heel veel in het hele land is. ,,Maar ik kan niet ontkennen: er is een duidelijke uitspraak vanuit het land als je kijkt naar deze verkiezingen", erkent de bewindsvrouw. ,,En dat signaal moet je zwaar wegen."
De Provinciale Staten kiezen straks ook de Eerste Kamer, waar de coalitie nog meer zetels zal verliezen. Het zal ingewikkelder worden om steun te krijgen voor wetsvoorstellen die voorliggen, erkent Yesilgöz. Het kabinet moet op zoek naar meerderheden in de senaat.
Dat de BoerBurgerBeweging (BBB) in álle provincies de grootste is geworden, is een unicum. Nooit eerder stond een partij in heel Nederland op nummer 1 bij de Provinciale Statenverkiezingen, bevestigt Bert van den Braak, als bijzonder hoogleraar parlementaire geschiedenis aan de Universiteit Maastricht.
,,In het verleden is de KVP (voorloper van CDA) wel heel groot geweest, maar die waren dan weer niet de grootste in Friesland. Net als dat de PvdA ook in veel provincies won, maar dan niet in Brabant. Dus je kunt wel zeggen dat dit bijzonder is", zegt Van den Braak tegen deze site.
De BoerBurgerBeweging (BBB) is in iedere provincie de grootste partij geworden bij de Provinciale Statenverkiezingen. De partij was in sommige provincies zoals Drenthe en Overijssel met afstand de grootste. In onder meer Utrecht en Noord-Holland won de partij het nipt van GroenLinks en de VVD.
De BoerBurgerBeweging is de grootste partij geworden bij de verkiezingen voor Provinciale Staten in Utrecht. Na een nek-aan-nek-race wist de nieuwkomer GroenLinks nipt te verslaan.
Tot de laatste stemmen waren geteld, was het donderdagavond spannend. Maar kort voor middernacht was ook de uitslag in Veenendaal bekend. De Boer Burger Beweging (BBB) haalde in de derde gemeente van de provincie Utrecht voldoende stemmen om GroenLinks voorbij te streven. Het verschil tussen beiden partijen is ongeveer 2500 stemmen. BBB en GroenLinks krijgen beide wel zeven zetels in Provinciale Staten.
Caroline van der Plas heeft geen goed woord over voor de reactie van stikstofminister Christianne van der Wal op de winst van BBB. Van der Wal zei ervan uit te gaan dat de provinciebesturen ondanks de winst van BBB toch een groot gedeelte van het stikstofbeleid gaan uitvoeren. ,,Zonder maatregelen kun je geen vergunningen meer geven."
Van der Plas vindt dat ,,zó erg, zó koud, zó kil" van de minister, zegt ze in het programma Jinek. Volgens haar is het een voorbeeld ,,dat de trein in Den Haag maar doordendert". Lees hier een exclusief interview met Caroline van der Plas.
Het ooit zo machtige CDA bereikt een nieuw dieptepunt. De partij lijkt de dreun gelaten te slikken, maar vrijdag komen kopstukken bijeen voor beraad. De Zeeuwse provinciaal lijsttrekker en gedeputeerde Jo-Annes de Bat vindt wel dat ‘alles bespreekbaar moet zijn’ in de zoektocht naar de wederopstanding van de volkspartij: ,,Alles moet op tafel, elke olifant in de kamer moet benoemd worden. Maar het helpt niet als we dit interne gesprek in de krant voeren. Eerst moeten we als partij praten, met de deuren dicht.”
Met een bijna gehalveerde partij zal de crisisstemming niet ver weg zijn. Antwoord op de vraag hoe verder, zal gevonden moeten worden de komende tijd. Lees hier meer.
Het CDJA, de jongerenbeweging van het CDA, twijfelt of Wopke Hoekstra nog wel de juiste man is om de christendemocratische partij te leiden, na het debacle van de verkiezingen voor de Provinciale Staten. Daar viel het aantal gemeenten waar het CDA winst boekte, op één hand te tellen. Op Twitter vraagt de top van het CDJA zich nu letterlijk af of Hoekstra nu nog wel partijleider kan blijven. De organisatie verwijst naar een uitlegstuk in NRC, waar in vicevoorzitter Derek Groot zegt: 'Het voortbestaan van de partij moet bespreekbaar gemaakt worden. Vóórdat we verdwijnen.' En over Hoekstra: 'Als iemand tot drie keer toe niet in staat is om winst te boeken, gaat het dan de vierde keer wel lukken?' De voorzitter van het CDJA, Kevin Klinkspoor, zegt over de positie van de moederpartij: 'Er is een tijd van regeren en een tijd van oppositie voeren. Ja, het zou goed zijn om een gezonde tijd in de oppositie door te brengen om de ruimte te hebben om onze plannen uit te werken. En dan komt er wel weer een tijd coalitie.'
De landelijke politiek moet zich de 'aardverschuiving' van de Provinciale Statenverkiezingen aantrekken. Dat zegt CDA-leider Wopke Hoekstra. ,,Dit is natuurlijk een daverende oorvijg voor ons allemaal in Den Haag en zeker ook voor ons als CDA."
Slechts in twee van de 337 gemeenten waarvan de uitkomst donderdagavond bekend was, heeft het CDA iets aan stemmen gewonnen. In de rest van de gemeenten hebben de christendemocraten bij de verkiezingen voor de Provinciale Staten verloren, tot wel bijna een derde van hun aanhang zoals in Tubbergen, zo blijkt uit de voorlopige prognose van de ANP Verkiezingsdienst. Die wacht nog op uitslagen van vijf gemeenten.
In Tubbergen verloor het CDA 30,6 procentpunt van de stemmen. In Nederweert verdampte het aantal stemmen met 28,5 procentpunt en in Dinkelland met 28,1 procentpunt. Alleen in Goeree-Overflakkee en in Utrecht boekte de partij een heel kleine winst, respectievelijk 392 (+0,5 procentpunt) en 791 stemmers (+0,3 procentpunt).
In tientallen gemeenten bleef het verlies beperkt tot ver onder de 10 procentpunt, zoals in Den Haag, Renkum en Schouwen-Duiveland. In heel veel gemeenten is het verlies (veel) groter dan 10 procentpunt waaronder Laarbeek, Altena en Dalfsen.
VVD-lijsttrekker Avine Fokkens (Friesland) vindt dat de positie van het kabinet niet meer houdbaar is. ,,Nu stoïcijns doordenderen lijkt mij niet goed", geeft Fokkens aan na het grote verkiezingsverlies.
De landelijke coalitiepartijen VVD, D66, CDA en CU kampen allemaal met flinke verliezen. Fokkens haar eigen VVD gaat landelijk van 12 naar 10 zetels.
,,Als ik er zou zitten, zou ik het voor mezelf wel weten", zegt Fokkens eerlijk. ,,Dan zou ik zeggen: dit voelt niet goed. Ik kan niet voor een ander spreken, maar als ik voor mezelf moest bepalen, zou ik daar wel consequenties aan verbinden."
Fokkens vindt dat het kabinet, onder leiding van de VVD, te weinig zetels overhoudt.
Boeren bedanken stemmers door vlag weer om te draaien.
De BoerBurgerBeweging (BBB) lijkt ook bij de waterschapsverkiezingen een grote overwinning te gaan halen. Dat meldt de Unie van Waterschappen in een tussenstand. Donderdag zijn de resultaten van twaalf van de 21 waterschappen binnen. De rest volgt vrijdag. Dan wordt ook het opkomstcijfer bekend.
Niet alle uitslagen zijn al door gemeenten doorgegeven aan de waterschappen. ,,Het gaat langzamer dan gebruikelijk bij verkiezingen. We hebben te maken met zaken als hoge opkomst, het grote aantal partijen en dus grote stembiljetten, en vermoeide tellers in de gemeenten", aldus de zegsvrouw. Daar komt bij dat in gemeenten eerst de stemmen worden geteld die zijn uitgebracht voor de Provinciale Statenverkiezingen en daarna pas die voor de waterschappen.
De BoerBurgerBeweging (BBB) kan in alle twaalf provincies de verkiezingswinst binnenhalen. Donderdagavond wist de partij van Caroline van der Plas zich al verzekerd van de winst in elf provincies. Alleen in de provincie Utrecht stond GroenLinks nog bovenaan, op de voet gevolgd door de BBB met een verschil van slechts enkele honderden stemmen. Maar voorlopige schattingen van de einduitslag toonden aan dat de partij voor boeren en burgers dat verschil ruimschoots zal goedmaken zodra de laatste gemeente binnen is: Veenendaal. Van die gemeente wordt de uitslag pas vrijdagochtend verwacht, en daarmee de einduitslag voor de hele provincie Utrecht.
De stand van zaken nu in Utrecht:
De gemeente Veenendaal in de provincie Utrecht krijgt donderdag de telling van de stemmen voor de Provinciale Staten waarschijnlijk niet af. Dat is saillant omdat de provincie dan geen definitieve verkiezingsuitslag kan produceren. Winst in Utrecht kan voor BBB een landelijke zegetocht betekenen.
De megawinst van de BoerBurgerBeweging (BBB) bij de provinciale verkiezingen is "een heel duidelijke schreeuw naar de politiek", zegt premier Mark Rutte tegen het ANP. De VVD-voorman, te gast bij het afscheid van Maxime Verhagen als voorzitter van lobbyclub Bouwend Nederland, spreekt van "een zeer relevant signaal" van de kiezer.
Toch is het Rutte nog niet duidelijk genoeg hoe hij die schreeuw dan moet interpreteren. Daarvoor zegt hij echt meer tijd nodig te hebben. Zestien uur na de eerste uitslagen vindt hij veel te vroeg voor een "voldragen analyse".
Door het grote verlies van de coalitiepartijen zal het kabinet ook in de nieuwe Eerste Kamer op zoek moeten naar meerderheden voor zijn plannen.
© Brunopress — Eerder kondigde ANP winst voor GroenLinks aan in provincie Utrecht, maar die mededeling is inmiddels ingetrokken. Afwachten nog even. Kan BBB nog een inhaalslag maken?
Een enorme teloperatie in de Amsterdamse Rai, met ruim duizend mensen
In de hele regio Rijnmond vierden conservatieve partijen succes. Behalve in Rotterdam, waar GroenLinks en D66 de grootste werden. De stad is allang geen conservatief bolwerk meer. Al is in de gemeenteraad Leefbaar Rotterdam nog altijd ruim de grootste, maar dat komt ook doordat progressief in Rotterdam over veel meer partijen versnipperd is.
