Dit liveblog is beëindigd. Volg de laatste ontwikkelingen rond de oorlog in Oekraïne hier.
Parlementariërs uit twintig landen hebben in een brief aan Oostenrijk gevraagd om Russische vertegenwoordigers te weren op een vergadering van de OVSE (Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa). De parlementaire bijeenkomst wordt op 23 en 24 februari gehouden in de Oostenrijkse hoofdstad Wenen, precies een jaar na de invasie van Rusland in Oekraïne.
De parlementaire assemblee van de OVSE bestaat uit 323 parlementariërs uit 57 landen. De OVSE geldt als de grootste veiligheidsorganisatie ter wereld en heeft haar hoofdkantoor in Wenen.
Leden van de parlementen van vijftien EU-landen tekenen samen met onder andere het Verenigd Koninkrijk en Oekraïne bezwaar aan tegen de aanwezigheid van Rusland later deze maand. In de brief aan de Oostenrijkse regering zeggen zij dat Rusland de bijeenkomst alleen zal gebruiken voor ,,haatzaaien en het verspreiden van desinformatie".
De Europese Unie wil op 24 februari, een jaar de Russische invasie van Oekraïne, een nieuwe reeks sancties tegen Rusland presenteren. Dat heeft Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen aangekondigd op een gezamenlijke persconferentie met de Oekraïense president Volodymyr Zelensky in Kiev.
De Commissievoorzitter verwees naar onder meer het prijsplafond op Russische ruwe olie dat samen met de partners van de G7 is ingevoerd. Daardoor verliest het Kremlin volgens haar elke dag 160 miljoen euro aan inkomsten. De EU en de partners in de G7 willen ook een plafond voor petroleum en andere olieproducten invoeren.
Von der Leyen beklemtoonde dat Rusland verantwoordelijk moet gehouden worden voor 'zijn afschuwelijke misdaden' in Oekraïne. Lees hier meer.
© AFP — Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen en de Oekraïense president Zelenski. Rusland wordt opnieuw bedreigd door Duitse tanks, aldus de Russische president Vladimir Poetin. In een toespraak wees hij op de levering van Duitse Leopard-tanks aan Oekraïne, dat bijna een jaar geleden werd aangevallen door de Russen.
Poetin sprak in Volvograd, het vroegere Stalingrad, bij de herdenking van het einde van de bloedige strijd om de stad tachtig jaar geleden. De Sovjet-Unie versloeg toen het leger van nazi-Duitsland.
De herinnering aan de militairen die de overwinning op de Duitse troepen behaalden in de Slag om Stalingrad en het keerpunt in de oorlog veroorzaakten, is buitengewoon belangrijk en diep geworteld in Rusland. De strijd wordt nog altijd gezien als de bloedigste veldslag in de wereldgeschiedenis, met zo'n 2,2 miljoen doden in zes maanden tijd.
© AP — Finland en Zweden blijven verenigd in hun aanvraag voor het NAVO-lidmaatschap. Dat zeiden de Zweedse premier Ulf Kristersson en zijn Finse ambtgenoot Sanna Marin op een gezamenlijke persconferentie in Stockholm. ,,De veiligheid van Finland en Zweden is met elkaar verbonden," zei Marin. Zij onderstreepte dat de twee landen hun aanvraag samen zullen blijven doorlopen. Volgens Marin is het onterecht dat Zweden wordt neergezet als 'het probleemkind van de klas', omdat het land op weerstand van Turkije stuit bij de toetreding tot de NAVO.
Zweden en Finland deden hun aanvraag voor NAVO-lidmaatschap in een reactie op de Russische inval in Oekraïne. Daarvoor moeten alle andere NAVO-landen instemmen, maar Turkije ligt dwars. Het land wil dat Zweden en Finland mensen uitleveren die Turkije als Koerdische terroristen of als betrokkenen bij de couppoging van 2016 beschouwt.
De Russische troepen zijn bezig met meerdere aanvallen in de Oekraïense regio Donetsk. Volgens het Russische ministerie van Defensie hebben de strijdkrachten Oekraïense troepen verslagen bij een nederzetting ten noorden van Bachmoet, waar al maandenlang hevig wordt gevochten.
Of dat klopt dat de Russen terrein veroveren, is niet na te gaan. De Oekraïense president Zelenski erkent wel dat het Russische offensief intensiever is geworden, met het naderen van 24 februari als het een jaar is geleden dat de Russen Oekraïne binnenvielen.
Ondertussen waarschuwt Oekraïne dat Rusland een nieuwe massale raketaanval voorbereidt op doelen in Oekraïne. Een woordvoerder van het zuidelijke militaire commando wees daarbij op bewegingen van de Russische Zwarte Zeevloot.
© REUTERS — Volgens het Russische ministerie van Defensie hebben de strijdkrachten Oekraïense troepen verslagen bij een nederzetting ten noorden van Bachmoet, waar al maandenlang hevig wordt gevochten. De Europese Unie begint een internationaal Oekraïnehof in Den Haag. Dat maakt de voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen zojuist bekend. Zij is met Commissieleden op bezoek in Kiev.
Het hof zou het verzamelen van bewijs van oorlogsmisdaden moeten coördineren. Het wordt onderdeel van een onderzoeksteam JIT, dat wordt ondersteund door het EU-agentschap Eurojust.
© ANP / EPA — Von der Leyen met Zelenski in Kiev. De minister van Sport van Litouwen roept andere landen en sportbonden op om - in tegenstelling tot het Internationaal Olympisch Comité - sporters uit Rusland en Belarus te weren. Dienst Poolse collega steunt deze oproep ook.
In Oekraïne is verontwaardigd gereageerd op het plan van het IOC om Russen toe te laten bij de Olympische Spelen van 2024 in Parijs. Volgens het comité kun je mensen niet eeuwig blijven uitsluiten op basis van hun paspoort.
Het Nederlandse NOC*NSF staat vrij positief tegenover het standpunt van het IOC. Dat geldt ook voor meerdere nationale sportbonden, bleek uit een rondgang.
Nog altijd is er een groot tekort aan gastgezinnen voor de opvang van Oekraïense vluchtelingen. Met name in de Randstad en de regio Eindhoven zoekt RefugeeHomeNL, de organisatie die deze opvang in opdracht van de overheid regelt, op dit moment zeker zeshonderd nieuwe adressen.
Die zijn nodig om het roulatiesysteem in stand te houden, aangezien de meeste Oekraïners maximaal een half jaar bij mensen in huis blijven en dan overgaan naar een ander gastgezin.
Opvallende beelden het Oekraïense ministerie van Defensie. Een drone heeft gefilmd hoe een Russische tank een paar eigen mannen van een legertruck af zwiept.
In Rusland is de democratie vorig jaar het meest achteruitgegaan van alle landen in de wereld. Dat blijkt uit de jaarlijkse Democracy Index van de Economist Intelligence Unit (EIU), de onderzoekstak van de uitgever van het blad The Economist. Nederland steeg twee plekjes naar plaats 9.
Oekraïne staat op plek 87, één plaats lager dan vorig jaar. Rusland zakte na de inval in Oekraïne in februari vorig jaar 22 plaatsen op de wereldranglijst, naar de 146ste plaats. Sinds president Vladimir Poetin troepen naar het buurland stuurde, voeren de Russische autoriteiten een ongekend hardhandig beleid tegen media en oppositie, aldus de EIU. ,,Rusland is al lange tijd op het pad weg van de democratie en krijgt nu veel trekken van een dictatuur."
De oorlog in Oekraïne heeft daarnaast de verdeeldheid blootgelegd tussen de ontwikkelde democratieën die Oekraïne steunen en vele ontwikkelingslanden die ervoor gekozen hebben geen partij te kiezen, stelt de studie verder.
De Europese Commissie is met een zware afvaardiging neergestreken in Kiev voor overleg over de beoogde toetreding van Oekraïne tot de EU. 'We zijn hier samen om te laten zien dat de EU Oekraïne standvastig blijft steunen', schrijft voorzitter Ursula Von der Leyen op Twitter, bij een foto van aankomst op een treinstation. 'En om onze steun en samenwerking verder te verdiepen.'
Von der Leyen heeft vijftien van haar commissarissen mee naar Oekraïne genomen, onder wie zwaargewichten als EU-buitenlandchef Josep Borrell, vicevoorzitters Valdis Dombrovskis (Economie), Margrethe Vestager (Mededinging en Digitaal) en Věra Jourová (Transparantie), en de verantwoordelijke commissarissen en hun topambtenaren voor landbouw, justitie, werkgelegenheid en EU-uitbreiding. Zij zullen verschillende leden van de Oekraïense regering ontmoeten. Er zal ook worden gesproken over de wederopbouw van het land.
Veel lidstaten zijn bang dat er te hoge verwachtingen over een snelle toetreding worden gewekt bij de Oekraïense regering. Op 28 februari 2022, vier dagen na de Russische invasie, vroeg Oekraïne het EU-lidmaatschap aan. Op 23 juni vorig jaar kenden de 27 Europese regeringsleiders en staatshoofden ('Europese Raad') met ongekende snelheid Oekraïne de status van kandidaat-lidstaat toe. Om lid van de EU te kunnen worden moet het land, zoals andere kandidaten in spe, voldoen aan een lange lijst van eisen over bijvoorbeeld de rechtsstaat, en moet de nationale wetgeving worden aangepast aan de Europese. Dat proces duurt doorgaans jaren.
Sergej Lavrov heeft in zijn tv-interview gedreigd dat westerse herdenkingen van het eenjarig bestaan van de oorlog 'overschaduwd' gaan worden. ,,Zij zullen niet de enigen zijn die de aandacht krijgen", belooft de minister van Buitenlandse Zaken, zonder verder in details te treden.
De oorlog is op 24 februari begonnen. De Oekraïense minister van Defensie waarschuwde gisteren al voor een nieuw Russisch offensief rond die datum. Het lijkt erop dat de Russische president Poetin zijn opper-generaal de opdracht heeft gegeven om voor 1 maart de volledige Donbas-regio te veroveren.
In zijn tv-toespraak haalt Lavrov op meerdere manieren uit naar het Westen, maar ook naar het Oekraïense buurland Moldavië. In dat land heeft een regio die sterk tot Rusland is aangetrokken. Dat land zou na Oekraïne 'het nieuwe anti-Russische' project kunnen worden, aldus de minister van Buitenlandse Zaken.
Verder verzekert Lavrov de Russen ervan dat de banden met China zo sterk zijn, dat geen enkele militaire alliantie die kan breken. Van oud-Sovjet-staten heeft Rusland geen hulp nodig, stelt hij. In Belarus zijn echter wel Russische militairen, waar ze gezamenlijk trainen met de lokale strijdkrachten.
Voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie is samen met buitenlandcoördinator Josep Borrell aangekomen voor een bezoek aan Oekraïne. De twee kwamen zojuist met hun delegatie aan per trein.
Als het Westen wapens levert met een groter bereik, zal Rusland de vijand alleen maar verder van de Russische grens moeten duwen. Dat zegt de Russische minister van Buitenlandse Zaken Lavrov in een reactie op Amerikaanse plannen om een nieuwe raket naar Oekraïne te sturen.
De VS zijn volgens twee officiële bronnen van plan om in een volgende wapenlevering aan Oekraïne nieuwe langeafstandsraketten Ground Launched Small Diameter Bobs (GLSDB) mee te leveren, gemaakt door Boeing.
Die kunnen 150 kilometer ver komen. Een stuk verder dan de nu veelgebruikte Himars, die een bereik hebben van 80 kilometer. Met de GLSDB zou het volledige bezette vasteland van Oekraïne binnen bereik komen, plus enkele delen van de Krim. De levering van de nieuwe wapens zijn onderdeel van een pakket van 2 miljard dollar, dat binnen een week officieel zou worden aangekondigd.
Een voormalige senior-luitenant van het Russische leger heeft in een interview aan de BBC toegegeven dat zijn collega's Oekraïners hebben mishandeld en verkracht tijdens verhoren. Dat gebeurde dagelijks, soms twee keer per dag.
De voormalig militair is Rusland ontvlucht nadat hij het leger verliet. In zijn tijd in Oekraïne diende hij onder meer in Melitopol en andere plaatsen in de regio Zaporizja. Na de inval begonnen zijn mannen met plunderen van onder meer grasmaaiers en fietsen. Later werden de misdaden heviger.
Zo beschrijft hij hoe een gevangene tijdens een verhoor werd verkracht met een dweil en hoe van een ander de tanden uit zijn mond werden geslagen. Het zijn maar enkele voorbeelden, want een onderzoeksteam van de Verenigde Naties weet inmiddels dat dit op grote schaal gebeurde. ,,Aan beide kanten", aldus het hoofd van het VN-team in Oekraïne.
Andrej Medvedev, een voormalig commandant van het Russische huurlingenbedrijf Wagner Groep, heeft in een interview met persbureau Reuters spijt betuigd over zijn deelname aan de gevechten in Oekraïne. Ook deed hij een oproep de mensen te berechten die in het conflict wreedheden hebben begaan.
Medvedev, die op 13 januari de Russisch-Noorse grens overstak, zei getuige te zijn geweest van het doden en mishandelen van Russische gevangenen die naar Oekraïne waren gebracht om voor Wagner te vechten. Hij heeft asiel aangevraagd in Noorwegen. De 26-jarige Rus zou vier maanden in Oekraïne hebben gevochten voordat hij in november deserteerde.
Het is onduidelijk of de Wagner Groep Medvedev net als andere gedetineerden heeft gerekruteerd uit de gevangenis. Wagner-baas Jevgeni Prigozjin heeft bevestigd dat Medvedev voor hem heeft gevochten, en stelt dat hij de Noorse nationaliteit had en een bataljon soldaten uit het Scandinavische land heeft geleid. Prigozjin beschuldigde hem ook van mishandeling van gevangenen, iets wat de advocaat van Medvedev ontkent.
,,Velen beschouwen mij als een schurk, een crimineel, een moordenaar", zei Medvedev in het interview. ,,Allereerst wil ik nogmaals mijn excuses aanbieden. Hoewel ik niet weet hoe het zal worden ontvangen, wil ik zeggen dat het (vechten in Oekraïne) me spijt."
Medvedev zei dat hij zich wil uitspreken over zijn ervaringen in de oorlog, zodat "de daders worden gestraft" voor hun misdaden in Oekraïne. Zo zei hij getuige te zijn geweest van het neerschieten van twee mensen die niet wilden vechten. De executies zouden zijn gebeurd in het bijzijn van pas gerekruteerde huurlingen.
Zowel de Noorse politie als zijn advocaat zeggen dat Medvedev niet zal worden gedeporteerd naar Rusland. Medvedev wordt door de politie ondervraagd omdat hij mogelijk getuige was van mensenrechtenschendingen door de Wagner Groep. Hij heeft de status van getuige, aldus de politie.
In de Oost-Oekraïense stad Kramatorsk zijn volgens de regionale gouverneur Pavlo Kirilenko minstens twee doden en zeven gewonden gevallen toen een raket op een appartementengebouw landde. Later liep het aantal slachtoffers volgens de politie op tot drie doden en twintig gewonden. ,,Reddingswerkers, politieagenten en openbare nutsbedrijven zijn ter plaatse om het puin van het verwoeste gebouw te doorzoeken", schreef hij op Telegram. ,,Waarschijnlijk bevinden zich er nog mensen onder."
Kirilenko plaatste een foto bij zijn Telegram-bericht. Daarop is een vier verdiepingen tellend gebouw te zien dat grote schade heeft opgelopen.
De Oekraïense president Volodimir Zelenski is ervan overtuigd dat het een Russische raket betrof. ,,De enige manier om het Russische terrorisme te stoppen is door het te verslaan", schreef hij op Twitter. ,,Met tanks. Straaljagers. Langeafstandsraketten."
De Russische regering heeft niet bevestigd dat het getroffen gebouw door een Russische raket is geraakt. Oekraïne heeft Rusland sinds het begin van de invasie herhaaldelijk beschuldigd van het lukraak beschieten van civiele infrastructuur, een beschuldiging die Moskou steevast verwerpt.
Vorige maand kwamen minstens 44 mensen om het leven toen een Russische raket een flatgebouw in de oostelijke stad Dnipro raakte. De Russische troepen proberen de stad Kramatorsk en de hele Donetsk-regio in handen te krijgen.
Rusland heeft verse luchtlandingstroepen ingezet voor de omsingeling van de Oekraïense stad Bachmoet. Reguliere elitetroepen hebben aangeslagen eenheden van de huurlingenorganisatie Wagner afgewisseld. Lees hier het hele verhaal.
Oekraïne verwacht een nieuw Russisch offensief rond de dag dat de Russische invasie precies een jaar geleden begon, namelijk op 24 februari. De Oekraïense defensieminister Reznikov uitte dat vermoeden tijdens een bezoek aan Frankrijk op de Franse televisie.
De Russen zullen op 24 februari iets gaan proberen, zei de bewindsman. Hij schat dat de Russische strijdkrachten inmiddels 500.000 soldaten hebben gemobiliseerd. ,,We onderschatten onze vijand niet". Officieel kondigde Moskou een mobilisatie van 300.000 man aan. ,,Maar als we de troepen aan de grenzen zien, zijn het er volgens onze inschattingen veel meer", aldus Reznikov op een Franse nieuwszender.
Hij hoopt nog steeds dat de westerse bondgenoten van Oekraïne gevechtsvliegtuigen gaan leveren, ondanks het 'nee' van de Amerikaanse president Biden tegen het sturen van F-16 straaljagers. ,,Het is een nee voor vandaag, niet voor morgen", aldus de defensieminister. Hij houdt er rekening mee dat de Verenigde Staten van gedachten veranderen.
Oekraïense inlichtingenbronnen schatten dat er op dit moment ongeveer 320.000 Russische militairen in de door Rusland bezette en opgeëiste Oekraïense gebieden zijn.
De Europese Unie wil, zodra de eerste 15.000 Oekraïners komende zomer hun militaire training in de EU hebben afgerond, nog eens zo'n aantal opleiden. Voor het eind van het jaar moeten zo 30.000 Oekraïners een basis- of gespecialiseerde training hebben gekregen, zeggen hoge EU-diplomaten.
De trainingsmissie is bedoeld om Oekraïense militairen te leren omgaan met hun nieuwe westerse wapens en met nieuwe dreigingen. Maar het dient ook om onervaren rekruten te leren zich te weren. Het gros van de trainingen vindt plaats in Polen en Duitsland. De kosten van het opleidingsprogramma waren tot dusver op 106 miljoen euro geschat, maar dat zal oplopen.
In de Russische stad Volgograd, het voormalige Stalingrad, is een nieuw borstbeeld onthuld van Sovjetdictator Josef Stalin. Dit gebeurde tijdens een herdenking van de overwinning in de Slag om Stalingrad in 1943. De overwinning van het Sovjetleger op de Duitsers, werd een keerpunt in de Tweede Wereldoorlog en is dit jaar tachtig jaar geleden. De slag wordt nog altijd gezien als de bloedigste veldslag in de wereldgeschiedenis, met zo'n 2,2 miljoen doden in zes maanden tijd.
Op foto's in lokale Russische media is te zien hoe tieners in militaire uniformen het beeld van Stalin onthullen. Hij was tussen 1924 en 1953 de leider van de Sovjet-Unie en leidde het land dus ook door de Tweede Wereldoorlog. Naast het beeld van Stalin werden ook borstbeelden van twee andere belangrijke commandanten uit de Tweede Wereldoorlog onthuld op het terrein van het museum over de Slag om Stalingrad.
De onthulling van het Stalinbeeld is bijzonder omdat de oud-dictator in 1961 voor het grootste deel uit het straatbeeld van de Sovjet-Unie werd gewist. Stalingrad werd Volgograd, en ook hier ging het beeld van Stalin destijds tegen de grond. De populariteit van Stalin zit de afgelopen jaren weer in de lift in Rusland.
In Oekraïne zijn tal van huiszoekingen gedaan, naar verluidt in onderzoeken naar corruptie en fraude volgens plaatselijke media. Zo is bijvoorbeeld een inval gedaan in een woning van de omstreden oligarch Igor Kolomojski en van een voormalige minister van Binnenlandse Zaken Arsen Avakov.
Kolomojski was ooit een van de rijkste en machtigste figuren in Oekraïne. Hij was vier jaar geleden een belangrijke sponsor van de politieke loopbaan van de huidige president Volodimir Zelenski. Maar de twee zijn niet meer op goede voet en Zelenski is in 2021 een campagne begonnen tegen de invloed en macht van oligarchen. Het leidde samen met de gevolgen van de oorlog eind afgelopen jaar tot veel nationalisaties van particuliere bedrijven, inclusief een reeks ondernemingen van Kolomojski. Hij heeft de Israëlische en de Cypriotische nationaliteit.
Volgens Oekraïense media wordt Kolomojski ervan verdacht betrokken te zijn bij een kolossale belastingontduiking en illegale verkoop van olieproducten door de leiding van een olieproducerend bedrijf en van een raffinaderij. Het zou, naar de huidige koersen, gaan om het wegsluizen van circa 920 miljoen euro.
Ex-minister van Binnenlandse Zaken Arsen Avakov is in het vizier geraakt door een helikopterongeluk in januari waarbij zijn opvolger op het ministerie, Denis Monastirski, samen met dertien anderen om het leven is gekomen. Het is niet duidelijk waar de huiszoeking om ging.
Een rechtbank in Moskou heeft woensdag een Russische journalist tot acht jaar cel veroordeeld. Hij was niet bij het proces aanwezig: hij verliet Rusland kort na de start van de Russische invasie.
Alexander Nevzorov, een televisiejournalist en voormalig wetgever, werd veroordeeld voor het verspreiden van valse informatie over het leger. Kort na de invasie van Oekraïne voerde president Vladimir Poetin hiertoe een wet in. In de praktijk kan met de wet iedereen die kritisch is op de Russische invasie veroordeeld worden tot boetes en gevangenisstraffen tot 10 jaar.
Nezorov werd er onder meer van beschuldigde 'valse informatie' op social media te hebben geplaatst over de beschieting van een kraamziekenhuis in Marioepol. Moskou ontkende haar betrokkenheid.
Rusland focust haar militaire kracht op de Loehansk-regio in Oekraïne, zeggen lokale autoriteiten. Kiev verwacht dat dit de voorbereiding is voor een offensief in het oosten de komende weken. Volgens gouverneur Sergej Gaidai halen Russische troepen lokale inwoners uit hun huizen in de door hen bezette gebieden aan de frontlinie, zodat ze geen informatie over de Russische troepen kunnen geven aan de Oekraïense Artillerie.
Militaire analisten verwachten dat Moskou snel een nieuw offensief start. De Amerikaanse denktank Institute for the Study of War noemt een Russisch offensief in de komende maanden 'de meest waarschijnlijke handelswijze'. Mogelijk rukken de Russen op 24 februari, precies een jaar na de start van de invasie.
Volgens Oekraïne richt Rusland zich ook op de naastgelegen Donetsk-provincie, in een poging om sleutelstad Bachmoet te veroveren.
De zwaarste bombardementen vinden de laatste tijd plaats langs de Dnipro-rivier, in het zuiden van Oekraïne. De Russen vallen de stad Cherson aan met artillerie dat vanaf de oostelijke oever blijft vuren. Dat schrijft het Britse ministerie van Defensie in een mededeling vanochtend.
Afgezien van de Donbas-regio, is Cherson nu de vaakst beschoten grote Oekraïense stad.
Spanje is van plan tussen de vier en zes Leopard-tanks van het type 2A4 naar Oekraïne te sturen. Dat meldt de Spaanse krant El Pais. De krant baseert zich daarbij op anonieme overheidsbronnen. Het daadwerkelijke aantal hangt af van de staat van de gevechtstanks die in de opslag staan, en van hoeveel andere landen aan Oekraïne gaan leveren, zei de bron.
De Oekraïense buitenlandminister Dmytro Koeleba zei dinsdag dat het land verwacht in totaal zo'n 120 tot 140 westerse tanks in ontvangst te kunnen nemen. Deze zijn afkomstig van twaalf landen. Het gaat onder meer om tanks van het model Leopard 2, de Britse Challenger 2 en de Amerikaanse M1.
Wel F16's, geen F16's, misschien F16's? Het doet nogal rommelig en verwarrend aan, zo in het midden van een crisissituatie die al bijna een jaar duurt. Zo kwam er vorige week pas na lang gesoebat een einde aan de discussie over het leveren van tanks aan Oekraïne. Die voltrok zich volgens een inmiddels bekend stramien. Eerst kwam er een dringend verzoek van president Zelenski: ,,We hebben zeker driehonderd tanks nodig.”
Daarna barstte er onder de bondgenoten een ingewikkelde discussie los, onder meer over de aard van zo’n wapen: is het voor de verdediging of voor de aanval? Wat zegt dat over hun strategie?
De Verenigde Staten bereiden nieuwe militaire hulp voor Oekraïne voor die naar verwachting voor het eerst raketten met een groot bereik bevat, meldt persbureau Reuters op basis van gesprekken met twee hoge Amerikaanse regeringsfunctionarissen. Het pakket ter waarde van ruim 2 miljard dollar (1,84 miljard euro) zal ook munitie en andere wapens omvatten.
De militaire hulp wordt naar verwachting later deze week aangekondigd, aldus de functionarissen. Het bevat vermoedelijk ook 'ondersteunend materiaal' voor Patriot-luchtverdedigingssystemen, precisiegeleide munitie en Javelin-antitankwapens.
Een aanzienlijk deel van het pakket, ruim1,7 miljard dollar (1,56 miljard euro), zou afkomstig zijn van een fonds dat bekendstaat als het Ukraine Security Assistance Initiative (USAI). Daardoor kan de regering de wapens bij de wapenindustrie bestellen in plaats van ze uit bestaande Amerikaanse wapenvoorraden te halen.
Het geld van de USAI zou worden besteed aan de aankoop van een nieuw wapen, de Ground Launched Small Diameter Bomb (GLSDB), met een bereik van 150 kilometer. De VS hebben verzoeken afgewezen van onder meer wapenfabrikant Boeing om de zogeheten ATACMS-raket, met een bereik van 297 kilometer, naar Oekraïne te sturen.
Overige hulp zou onder meer tegen mijnen bestendige voertuigen (MRAP's), geleide meervoudige raketsystemen (GMLRS) en munitie omvatten.
EU-landen hebben Brussel duidelijk gemaakt dat het Oekraïne geen valse verwachtingen mag scheppen over een lidmaatschap van de Europese Unie. De Oekraïense regering heeft hardop gezegd dat het verwacht binnen een paar jaar lid te worden, maar dat is onrealistisch, zeggen bronnen aan de Financial Times.
President Zelenski spreekt over twee weken met voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie. Diplomaten zijn bang dat daarbij de verwachtingen van Oekraïne alleen maar verder aangemoedigd worden. ,,Niemand wil beschuldigd worden dat hij niet genoeg doet", zegt een hooggeplaatste EU-diplomaat in FT.
De unie is verdeeld over snel lidmaatschap. Enkele Oost-Europese landen zien het wel zitten, maar vooral in Noord- en West-Europa zijn grote zorgen over de verschillen die het land nog moet overbruggen. De Franse president Macron zei vorig jaar dat het proces nog 'enkele decennia' zou kunnen duren.
Brazilië heeft het verzoek van de Duitse kanselier Olaf Scholz afgewezen om tankmunitie voor Oekraïne te leveren. Tijdens het bezoek van de Duitse regeringsleider aan het Zuid-Amerikaanse land voerde de Braziliaanse president Luiz Inácio Lula da Silva in plaats daarvan campagne voor een vredesinitiatief.
,,Brazilië wil geen enkele deelname aan deze oorlog, ook niet indirect'', reageerde Lula op het Duitse verzoek om munitie voor de Duitse Gepard-luchtafweertanks die Oekraïne gebruikt. De Duitse regering probeert sinds april vorig jaar de Braziliaanse munitie voor het luchtafweergeschut te bemachtigen, omdat de munitie schaars is. Berlijn leverde dertig Gepards (ook bekend als Cheetah) aan Oekraïne en heeft er nog zeven toegezegd. Momenteel wordt een nieuwe fabriek voor de munitie gebouwd, die vanaf juni kan produceren.
Lula kwam Duitsland niet tegemoet maar bracht daarentegen Brazilië en China ter sprake als bemiddelaars tussen Rusland en Oekraïne: ,,Ik stel voor om een club op te richten van landen die vrede op deze planeet willen scheppen.'' Scholz op zijn beurt benadrukte dat er geen vrede kan zijn over de hoofden van de Oekraïners heen en dat het land geen grondgebied mag verliezen als gevolg van de oorlog.
© AP — De Duitse kanselier Olaf Scholz (links) in gesprek met de Braziliaanse president Luiz Inácio Lula da Silva. De Verenigde Staten beschuldigen Rusland ervan het laatste nog functionerende wederzijdse ontwapeningsverdrag te hebben geschonden. Rusland zou inspecties van nucleair wapentuig op grond van de jongste versie van het Verdrag voor de Vermindering van Strategische Wapens (START) niet hebben toegestaan. Bovendien zou Rusland volgens het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken meer strategische nucleaire wapens hebben dan de maxima die het START-verdrag vastlegt.
Het Huis van Afgevaardigden had van het buitenlandministerie de informatie geëist. Rusland heeft afgelopen november een bijeenkomst tussen Amerikaanse en Russische gezanten in het kader van de inspecties voor onbepaalde tijd uitgesteld. De VS zouden 'een giftige vijandschap' met Rusland vestigen en daarom gelastte het Kremlin de bijeenkomst af.
De laatste keer dat de gezanten voor ontwapening over de toepassing van het START-verdrag spraken was in oktober 2021. President Joe Biden heeft begin dat jaar het uit 2010 stammende verdrag met vijf jaar verlengd tot 2026. Bij de ondertekening van het nieuwe START-verdrag in 2010 werd als maximum aantal kernkoppen voor elke partij 1550 gesteld. Dat was 30 procent minder dan bij de ondertekening van de voorganger van het verdrag in 2002.
Rusland beschuldigde de VS er eerder ook van inspecties te dwarsbomen.
© Getty Images — Een Russische Topol-M, een intercontinentale ballistische raket op het Rode Plein in Moskou tijdens een militaire parade. Alexander Loekasjenko, de president van Belarus, zegt dat zijn land klaar is om meer hulp te bieden aan Rusland bij de strijd tegen Oekraïne. Hij zei dat bij zijn bezoek aan Zimbabwe, ook een bondgenoot van Rusland. Maar volgens de president heeft Rusland nu geen hulp nodig. ,,Maar als onze Russische broeders hulp nodig hebben, dan staan wij klaar.'' Loekasjenko zei niet wat die hulp behelst.
Vladimir Klitschko, voormalig Olympisch kampioen boksen, vecht tegen plannen van het Internationaal Olympisch Comité om sommige Russische atleten toe te laten bij de Olympische Spelen 2024 in Parijs.
De Oekraïense zwaargewicht is de broer van Vitali Klitschko, de burgemeester van Kiev. Hij stelt dat de sportleiders medeplichtig zijn aan de oorlog als atleten van Rusland en bondgenoot Belarus mee mogen doen aan de Spelen.
Het IOC heeft de deur op een kier gezet voor Russische atleten die de Russische inval niet openlijk steunen. Zij zouden mee kunnen doen als neutrale atleten zonder vlag of volkslied.
© AP — Vladimir Klitschko Rusland erkent dat sinds de herfst duizenden personen onterecht zijn opgeroepen voor het leger om te vechten tegen Oekraïne. Zij hadden bijvoorbeeld om medische redenen niet gerekruteerd mogen worden.
Ruim 9000 burgers die 'illegaal' werden gemobiliseerd zijn inmiddels teruggebracht naar huis, ook zij die om gezondheidsredenen 'onder geen beding' hadden mogen worden opgeroepen, zei een kopstuk van justitie bij een ontmoeting met de Russische president Vladimir Poetin. Kritische waarnemers gaan er echter van uit dat tijdens de grootscheepse mobilisatie veel meer mensen illegaal zijn gerekruteerd, en wellicht nooit zijn teruggekeerd.
Met name in de eerste weken werden chaotische omstandigheden gemeld in veel militaire wervingsbureaus. In totaal werden 300.000 man opgeroepen voor het front.
© REUTERS — Russische militairen tijdens een kerkdienst. In de oorlog tegen de Russen gaat Frankrijk de Oekraïners meer militaire hulp bieden. Parijs stuurt nog eens twaalf houwitsers van Franse makelij.
De Franse minister van Defensie, Sébastien Lecornu, maakte ook bekend dat 150 Franse militairen naar Polen gaan om daar samen met de Polen ongeveer zeshonderd Oekraïense soldaten per maand te trainen, melden Franse media.
Oekraïne krijgt ook een radar voor luchtbewaking.
Oekraïne zal tussen de 120 en 140 tanks ontvangen, verwacht buitenlandminister Dmitro Koeleba. Hij spreekt over een 'eerste golf' aan tanks en denkt dat er later meer zullen komen.
Volgens Koeleba hebben inmiddels twaalf landen zich aangesloten bij de zogeheten tankcoalitie. Kiev vroeg sinds enkele weken om ongeveer driehonderd westerse tanks. Na lang aarzelen gingen de Verenigde Staten en Duitsland vorige week akkoord met de levering van eigen tanks en stemde Berlijn in met de levering van Duitse tanks door andere landen.
De Verenigde Staten beloofden dertig Abrams-tanks te leveren, Duitsland veertien Leopards en Polen nog eens veertien Leopards. Het Verenigd Koninkrijk zegde veertien Challengers toe. Andere landen die hebben gezegd tanks te sturen zijn onder meer Canada, Noorwegen, Finland en Spanje. Nederland overweegt de tanks die het leaset van Duitsland te kopen en dan te leveren aan Oekraïne.
Nu de bondgenoten van Oekraïne hebben toegezegd tanks te leveren, zouden ze ook de volgende 'rode lijn' over moeten gaan, vindt de president van Litouwen. Gitanas Nauseda wil dat Kiev zo snel mogelijk ook de beschikking krijgt over gevechtsvliegtuigen, een taboe voor veel andere regeringsleiders.
De Amerikaanse president Joe Biden en de Duitse bondskanselier Olaf Scholz gaven bijvoorbeeld al aan dat het sturen van vliegtuigen geen optie is. Nauseda hoopt dat ze zullen bijdraaien, net zoals bij eerdere 'rode lijnen' gebeurde. Behalve de recent beloofde tanks wijst hij erop dat Duitsland aan het begin van de oorlog alleen nog maar helmen en vesten leverde en 'onder geen enkele voorwaarde' wapens. Bovendien is Oekraïne inmiddels een kandidaat-lidstaat van de Europese Unie, 'ook ooit een taboe'.
,,Ik denk dat deze rode lijn alleen in ons hoofd zit", zei de Litouwse president. De bondgenoten zouden als het aan hem ligt zonder verder te aarzelen moeten voldoen aan het verzoek van de Oekraïense president Volodimir Zelenski. Nauseda noemt de gevechtsvliegtuigen 'noodzakelijke militaire steun' in de oorlog tegen Rusland. Het Kremlin ziet zijn opmerkingen als bewijs voor de 'extreem agressieve houding' van de Baltische staten en Polen.
Frankrijk zegt een levering van gevechtsvliegtuigen niet uit te sluiten en Nederland zal er 'met een open blik' naar kijken als Kiev met een officieel verzoek komt. Een woordvoerder van de Britse premier Rishi Sunak vindt het 'op dit moment niet praktisch' om vliegtuigen te sturen.
Rusland gaat auto's controleren op wapens en explosieven in regio's van het land waar er een hoog terroristisch dreigingsniveau is. Daartoe heeft president Vladimir Poetin dinsdag een wetsdecreet ondertekend.
Japan en de NAVO gaan hun banden aanhalen nu de wereld onveiliger wordt. De Russische invasie van Oekraïne en de intensievere militaire samenwerking tussen Moskou en China hebben geleid tot de meest gespannen veiligheidssituatie sinds de Tweede Wereldoorlog, motiveren NAVO-chef Jens Stoltenberg en de Japanse premier Fumio Kishida de nauwere samenwerking op het gebied van onder meer maritieme veiligheid en het bestrijden van cybercrime en desinformatie.
Stoltenberg is in Japan na een bezoek aan Zuid-Korea, waar hij er bij Seoul op aandrong de militaire steun aan Oekraïne te vergroten. De Noor waarschuwde daar ook voor de toenemende spanningen met China.
,,De wereld bevindt zich op een historisch keerpunt in de ernstigste en meest complexe veiligheidsomgeving sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog", aldus Kishida en Stoltenberg. Zij uiten ook hun bezorgdheid over de nucleaire dreigementen van Rusland, gezamenlijke militaire oefeningen van Rusland en China in de buurt van Japan en de ontwikkeling van kernwapens door Noord-Korea.
De voormalige Britse premier Boris Johnson stelt dat de oorlog in Oekraïne voorkomen had kunnen worden als dat land eerder bij de Navo was betrokken. Lees hier meer over het opmerkelijke opiniestuk dat hij schreef in de Amerikaanse krant The Washington Post.
Nu het IOC de deur weer voorzichtig opent voor sporters uit Rusland en Belarus op de Zomerspelen van 2024 in Parijs, neemt de kritiek meteen toe. ,,Het lijkt me toch moeilijk om Russen weer toe te laten terwijl Oekraïense atleten nu worden doodgeschoten.” Lees hier het hele verhaal.
Voormalig Wagner-strijder Andrei Medvedev heeft vanuit Oslo een interview gegeven aan CNN. De Rus heeft asiel aangevraagd in Noorwegen, na de verschrikkingen die hij naar eigen zeggen heeft ondergaan aan het front in Oekraïne. Het huurlingenleger gaat zeer bruut met zijn rekruten om, zegt Medvedev. Wagner-oprichter Jevgeni Prigozjin is volgens hem 'de duivel'. ,,Als hij echt een Russische held was, zou hij zelf een geweer nemen en meegaan met zijn soldaten."
,,Ze brachten twee ex-gevangenen (die door Wagner waren gerekruteerd, red.) bijeen die niet wilden vechten en schoten ze neer in het bijzijn van nieuwkomers", beweert hij. ,,Ze begroeven ze midden in de loopgraven die door de beginnelingen waren gegraven."
Hij begon met tien man onder zijn bevel en dat aantal groeide zodra gevangenen ook mochten toetreden, zei hij. Die mochten uit de cel als ze aan Russische zijde zouden vechten. ,,Er waren steeds doden en er kwamen ook steeds meer mensen binnen. Uiteindelijk had ik veel mensen onder mijn bevel", zei hij. ,,Ik kon niet tellen hoeveel. Ze waren constant in omloop. Dode lichamen, meer gevangenen, meer dode lichamen, meer gevangenen.”
De gevangenen die in dienst gingen kregen te horen dat hun families een vergoeding van vijf miljoen roebel (ruim 65.000 euro) zouden ontvangen als ze stierven in de oorlog. Maar in werkelijkheid 'wilde niemand dat betalen', zegt Medvedev. Hij beweert dat veel Russen die stierven tijdens gevechten in Oekraïne daarom 'als vermist waren opgegeven.
© AFP — Andrei Medvedev Mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch (HRW) vermoedt dat Oekraïense troepen illegale landmijnen hebben ingezet tegen de Russische bezetter. Dat conclusie trekken ze uit een onderzoek rond de stad Izjoem, die tot september in Russische handen was.
,,Oekraïense troepen lijken landmijnen te hebben verspreid rond het Izjoem-gebied, waarbij burgerslachtoffers vielen en nog altijd een risico vormen", zegt Steve Goose, wapendivisiedirecteur bij Human Rights Watch. ,,Russische troepen hebben herhaaldelijk mijnen gebruikt en begaan wreedheden in het hele land, maar dit niet rechtvaardigt niet het Oekraïens gebruik van deze verboden wapens", zegt hij.
Eerder raakte al bekend dat Rusland PFM-mijnen inzet bij de invasie van Oekraïne, ook wel vlindermijnen genoemd. Sinds de Ottowa-conventie in 1997 verbindt het merendeel van de landen wereldwijd zich ertoe om dat soort wapens niet in te zetten omdat het niet mogelijk is om onderscheid te maken tussen burgerlijke en militaire slachtoffers. Oekraïne tekende het verdrag, Rusland is geen lid.
Oleksandr Polisjtsjoek, de Oekraïense plaatsvervangende minister van Defensie, houdt voet bij stuk dat zijn leger trouw is gebleven aan het internationaal mensenrecht. HRW vraagt nu aan Oekraïne om toch een onderzoek te starten naar het gebruik van vlindermijnen door eigen troepen en de overgebleven voorraad voor eens en altijd te vernietigen.
Washington gaat Oekraïne geen F-16-straaljagers leveren, hoewel Kiev inmiddels permanent vraagt om dergelijke toestellen voor de strijd tegen de Russische agressor. De Amerikaanse president Joe Biden zei nee op de vraag van journalisten of de Verenigde Staten F-16's gaan sturen.
De Franse president Emmanuel Macron op zijn beurt sloot enkele uren eerder het leveren van gevechtsvliegtuigen niet uit. Hij waarschuwde wel voor het gevaar van escalatie. Zo zouden dergelijke toestellen alleen mogen worden ingezet om Oekraïens gebied te verdedigen, niet om Russisch territorium aan te vallen, zo zei hij na een gesprek met premier Mark Rutte. Volgens Rutte is er geen taboe, maar hij benadrukte dat het sturen van straaljagers een grote stap zou zijn.
Noorwegen is van plan zo snel mogelijk Leopard 2-gevechtstanks naar Oekraïne te sturen. Dat heeft de Noorse minister van Defensie maandag gezegd. Hij suggereerde dat de leveringen eind maart zouden kunnen plaatsvinden.
Vorige week kondigde Noorwegen aan een aantal Leopard 2-tanks te willen leveren. Er worden er 36 gebruikt door het Noorse leger. ,,We hebben het aantal nog niet vastgelegd", zei minister van Defensie Bjørn Arild Gram maandag. ,,Het is belangrijk dat dit nauw wordt gecoördineerd met partners, zodat het een levering is die een verschil maakt voor Oekraïne."
Verschillende andere westerse landen hebben te kennen gegeven snel zware tanks aan Oekraïne te willen leveren.
Aleksandr Roetskoj (75), die diende als plaatsvervanger van president Boris Jeltsin, heeft fors uitgehaald naar de huidige Russische president. Hij zegt dat de invasie nooit had mogen plaatsvinden. Hij beschuldigt Vladimir Poetin van het 'zinloos' doden van tienduizenden Russische soldaten die in de oorlog als 'kanonnenvoer' zijn gebruikt.
Roetskoj, eveneens een voormalige Sovjet-generaal, zegt dat Poetin zichzelf belachelijk heeft gemaakt door zich te laten omringen door 'incompetente militaire leiders' voorafgaand aan de invasie van Oekraïne. Volgens de voormalige vicepresident wordt Poetin omringd door hoge functionarissen die geen militaire training hebben gehad of beschikken over enige militaire skills van hoog niveau. Dit geldt ook voor de minister van Defensie Sjojgoe, een politicus die erom bekend staat zeer loyaal te zijn aan Poetin.
Hij vindt eveneens dat de invasie nooit had mogen plaatsvinden. ,,Als de strijdkrachten niet in staat zijn om strategische offensieve operaties uit te voeren, dan kun je het beter niet proberen, zeker niet buiten je eigen land", legt Roetskoj uit. ,,Waarom gebeurt dit? Omdat we vanuit militair oogpunt geen strategische planning hebben. De president spreekt telkens zijn doelstellingen uit, maar die worden niet gerealiseerd. Hij maakt zich belachelijk.”
Nederlandse boeren hebben afgelopen jaar veel meer tarwe verbouwd. De oogst viel, door een betere opbrengst en een grotere oppervlakte, bijna een kwart hoger uit dan een jaar eerder. Tarwe was internationaal gezien het afgelopen jaar juist moeilijker verkrijgbaar door de oorlog in het belangrijke productieland Oekraïne.
Ook gerst werd meer verbouwd (plus 44 procent). Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) kwam dit, net als bij tarwe, door het inzaaien van zomergerst. De granen hadden baat bij het zonnige zomerweer.
De nieuwe ambassadeur van de Verenigde Staten Rusland, Lynne Tracy, is lastig gevallen door een menigte die anti-VS slogans schreeuwden toen ze het Russische ministerie van Buitenlandse zaken binnenkwam maandag om haar diplomatieke geloofsbrieven te overhandigen.
De groep hield handbeschilderde borden met berichten vast kritiek op Washington, waarvan er één luidde: 'Jouw tanks doden burgers'.
Protesten in Rusland - met name over kwesties die verband houden met de oorlog - zijn effectief verboden, tenzij ze de steun hebben van de autoriteiten.
© REUTERS — Lynne Tracy De Oekraïense president Volodimir Zelenski heeft een bezoek gebracht aan de zuidelijke stad Mykolajiv. Hij schrijft op Telegram dat hij er samen met de Deense premier Mette Frederiksen naar een ziekenhuis trok om met gewonde soldaten te praten.
Volgens Zelenski biedt Mykolajiv 'heldhaftig verzet tegen de terroristen'. Hij wenst degenen in het ziekenhuis een spoedig herstel en dankt het medisch personeel voor de goede zorg. Naast de fysieke genezing hamert de president ook op het belang van psychologisch herstel.
Mykolajiv ligt aan de Zwarte Zee en dicht bij Cherson. Beide steden worden al maanden met regelmaat door Rusland beschoten met raketten en drones.
De Oekraïense overheid heeft het Internationaal Olympisch Comité (IOC) beticht van het promoten van 'oorlog, moord en destructie'. Het IOC overweegt sporters uit Rusland en Belarus onder neutrale vlag toe te laten tot de Olympische Spelen van volgend jaar in Parijs, tot woede van Oekraïne.
,,Het IOC kijkt met plezier toe hoe de Russische federatie Oekraïne verwoest. Het biedt Rusland zo een platform om hun genocide te promoten en moedigt het verder gaan met moorden aan", schrijft adviseur Michailo Podoljak van president Volodimir Zelenski op Twitter. Hij richt zich met een cynische opmerking rechtstreeks tot IOC-voorzitter Thomas Bach. ,,Het Russische geld dat olympische hypocrisie koopt, heeft blijkbaar niet de geur van Oekraïens bloed. Toch, meneer Bach?"
De Duitser zei afgelopen week dat het niet past in het olympisch handvest om sporters uit Rusland en Belarus uit te sluiten. Het IOC onderzoekt of atleten uit die landen onder neutrale vlag en met allerlei voorwaarden toch kunnen meedoen aan de Spelen.
Zelenski had de Franse president Emmanuel Macron juist verzocht om Rusland en Belarus volledig te weren van de Spelen in Parijs. Oekraïne vindt dat de twee landen volledig geïsoleerd moeten worden vanwege de militaire inval. De Nederlandse sportkoepel NOC*NSF volgt de lijn van het IOC en wil de optie openhouden dat Russen en Belarussen onder neutrale vlag kunnen meedoen in Parijs.
Volgens de Oekraïense regering hebben sinds half september al 6500 Russische militairen geprobeerd zich over te geven via een op maat gemaakte hulplijn. Het callcenter zou onlangs zijn verplaatst naar een geheime locatie om inmenging van Moskou te voorkomen. Dat schrijft de Britse krant The Guardian.
De hotline, die door tien operatoren wordt bemand, is opgericht nadat Vladimir Poetin had aangekondigd 300.000 burgers met eerdere militaire ervaring te zullen mobiliseren om zich bij de Russische oorlogsinspanningen aan te sluiten. Degenen die zichzelf hebben aangegeven krijgen de kans om deel uit te maken van een gevangenenruil tussen de Russische en Oekraïense regering of om in hechtenis te blijven met de mogelijkheid om later in Oekraïne te blijven of te emigreren.
Vitaly Matvienko, woordvoerder van de afdeling voor krijgsgevangenen, zegt tegen de Britse krant dat de overgave in twee fasen verloopt: ,,Eerst bellen Russische soldaten die gemobiliseerd zijn naar deze hotline en zeggen: ‘Ik ga me overgeven’. Daarna zijn ze verplicht hun persoonlijke gegevens achter te laten. Nadat de soldaat Oekraïens grondgebied heeft bereikt, zijn ze verplicht opnieuw te bellen en zeggen ze nogmaals: ‘Ik ga me overgeven’”. Oekraïense operatoren helpen hen dan een veilige plaats te bereiken waar ze Oekraïense speciale eenheden ontmoeten.
De beweringen van de Oekraïense afdeling voor krijgsgevangenen konden niet onafhankelijk worden geverifieerd.
Polen gaat dit jaar 4 procent van zijn nationaal inkomen investeren in het leger, heeft premier Mateusz Morawiecki aangekondigd. Dat is een verdubbeling ten opzichte van 2021. Op basis van de omvang van de Poolse economie in 2021 komt het omgerekend neer op 25 miljard euro. Volgens de regeringsleider kan Polen niet anders dan zich sneller bewapenen, vanwege de Russische dreiging en Russische inval in Oekraïne.
Polen deelt een grens van meer dan 500 kilometer met Oekraïne. Afgelopen zomer had Polen al aangekondigd fors meer te gaan investeren in het leger. Jarosław Kaczynski, voorzitter van regeringspartij Recht en Rechtvaardigheid, noemde toen een streefdoel van 5 procent.
Met 4 procent gaat Polen in verhouding meer aan defensie uitgeven dan andere NAVO-landen. Nederland gaf in 2022 1,47 procent van het bruto nationaal product uit aan defensie. De VS, die beschikken over het grootste leger ter wereld, geeft jaarlijks ongeveer 3,5 procent uit aan het leger.
Polen gaat ook zijn strijdmacht vergroten. Momenteel telt het leger 164.000 mannen en vrouwen en dat gaat de komende tijd naar 250.000.
De Oekraïense zaakgelastigde in Teheran moet zich melden bij het Iraanse ministerie van Buitenlandse Zaken. Iran is volgens persbureau Tasnim niet blij met Oekraïense opmerkingen over een droneaanval op een militaire fabriek in het hart van Iran. Topfunctionaris Michailo Podoljak schreef op Twitter over de 'explosieve nacht' in Iran. ,,Oekraïne heeft jullie gewaarschuwd.''
Podoljak linkt de aanval op de Iraanse wapenfabriek aan de oorlog in zijn eigen land, waar Rusland Iraanse drones inzet. Volgens Oekraïne en de Verenigde Staten gebruiken de Russen die drones onder andere om burgerdoelen aan te vallen. Iran ontkent dat het drones aan Rusland heeft geleverd sinds de invasie van 24 februari, maar erkent wel dat daarvoor een klein aantal aan Moskou is verstrekt.
Rusland heeft de droneaanval in Iran veroordeeld en noemt die een 'provocerende' actie die de gespannen situatie kan doen escaleren. ,,Zulke vernietigende acties kunnen onvoorspelbare gevolgen hebben voor de vrede en de stabiliteit in het Midden-Oosten."
Iran zegt dat het luchtafweersysteem een drone heeft vernietigd en dat twee anderen zijn ontploft. Er zou alleen schade zijn aan het dak van de fabriek en geen gewonden zijn gevallen. Een Amerikaanse functionaris laat aan persbureau Reuters weten dat het erop lijkt dat Israël achter de aanval zit.
Volgens het Kremlin loog de voormalige Britse premier Boris Johnson toen hij zei dat de Russische president Vladimir Poetin hem met een raketaanval had bedreigd in de aanloop naar de invasie van Oekraïne. Kremlin-woordvoerder Dmitryi Peskov vertelde verslaggevers maandag dat wat Johnson zei dat het niet waar is, of 'meer precies, een leugen'.
Johnson doet zijn verhaal in een BBC-documentaire. ,,Hij bedreigde me op een gegeven moment en zei: 'Boris, dat doe ik niet wil je pijn doen, maar met een raket duurt het maar een minuut' of iets dergelijks," zegt de voormalige Britse premier in de docu.
De eerste Russische soldaat die een westerse gevechtstank vernietigt of verovert, krijgt 5 miljoen roebel (ruim 66.000 euro) in contanten, belooft een Russisch bedrijf. Voor alle volgende aanvallen bedraagt de bonus 500.000 roebel (ruim 6600 euro).
De Verenigde Staten, Duitsland en andere Europese landen sturen de komende maanden tientallen geavanceerde gevechtstanks naar Oekraïne. Daartoe is besloten na langdurige smeekbedes uit Kiev.
Het Kremlin ziet dat als een gevaarlijke escalatie van de oorlog die inmiddels bijna een jaar duurt. De Amerikaanse Abrams-tanks en Leopards van Duitse makelij zullen volgens Moskou 'branden' aan de frontlinie. De verwachting is overigens dat het nog weken tot maanden duurt voordat de tanks arriveren.
De financiële beloningen zijn toegezegd door het Russische bedrijf Fores, dat actief is in de energie-industrie. De onderneming stelt dat de NAVO Oekraïne 'onbeperkt' met wapens volpompt en het conflict escaleert, een bekend geluid in Rusland. Het bedrijf zegt ook een premie van 15 miljoen roebel (bijna 200.000 euro) uit te loven voor de vernietiging van westerse gevechtsvliegtuigen, mochten die ooit aan Oekraïne worden geleverd.
Rusland wil geen vredesonderhandelingen meer voeren nu dat de Verenigde Staten hebben beslist om tanks te leveren aan Oekraïne. Volgens het Russische persbureau RIA willen de Russen niet meer onderhandelen om de oorlog te beëindigen. ,,Het heeft geen zin meer om nog met Kiev of zijn poppenspelers te spreken”, aldus de Russische onderminister van Buitenlandse Zaken Sergei Ryabkov in een interview met het nieuwskanaal.
Volgens Ryabkov is er niemand in het Westen die 'serieuze initiatieven neemt om de Oekraïense crisis op te lossen'. Tot nu toe verklaarde Kremlin meermaals bereid te zijn om te onderhandelen, maar dan onder hun voorwaarden. Volgens het Kremlin moet Oekraïne de 'nieuwe realiteiten erkennen' en kan er geen vredesplan zijn zonder de annexatie van de vier gebieden - Donetsk, Loehansk, Zaporizja en Cherson - te erkennen.
Vorige week nog wees de Oekraïense president Zelenski vredesgesprekken af met Poetin - hij noemt hem een 'nobody. Ook moet Rusland zich eerst volledig terugtrekken uit de geannexeerde gebieden voordat Oekraïne ook maar wil nadenken over vredesgesprekken. Toch blijft er hoop dat het op een diplomatieke manier wordt opgelost: de Duitse bondskanselier Olaf Scholz verklaarde dit weekend nog eens dat het noodzakelijk is om verder te praten met Poetin.
Tijdens een bezoek aan Seoul heeft de secretaris-generaal van de Navo Jens Stoltenberg er maandag bij Zuid-Korea op aangedrongen meer militaire hulp te verlenen aan Oekraïne. ,,Als we niet willen dat de tirannie het wint, dan hebben de Oekraïners wapens nodig. Dat is de realiteit'', aldus de Navo-baas.
Stoltenberg benadrukte in de gesprekken met overheidsvertegenwoordigers dat de Navo wereldwijde dreigingen wil aanpakken door nauwer samen te werken met Azië. Hij bedankte Zuid-Korea voor het leveren van niet-dodelijke wapens en andere goederen aan Oekraïne, maar moedigde het land aan meer te doen, zoals het leveren van munitie.
Zuid-Korea heeft sinds het begin van de invasie in Oekraïne honderden tanks, vliegtuigen en andere wapens geleverd aan Navo-lid Polen, maar president Yoon Suk-yeol zegt dat directe militaire hulp aan Oekraïne moeilijk is, omdat de Zuid-Koreaanse wet het verbiedt wapens te leveren aan landen in een oorlogssituatie.
Stoltenberg merkte tijdens zijn bezoek op dat landen als Duitsland, Zweden en zijn eigen thuisland Noorwegen vergelijkbare bepalingen hadden, maar dat deze naties die hebben gewijzigd.
De voormalige Britse premier Boris Johnson beweert in een BBC-documentaire dat de Russische president Vladimir Poetin hem in een telefoongesprek, voorafgaande aan de Russische inval in Oekraïne, dreigde met een raketaanval. ,,Ik wil jou geen pijn doen, maar met een raket zou het maar een minuutje duren'', zou Poetin hebben gezegd.
Het gesprek vond volgens Johnson plaats in februari vorig jaar, nadat hij een bezoek had gebracht aan Kiev. Met het bezoek probeerde Johnson de westerse steun voor Oekraïne duidelijk te maken toen er ongerustheid ontstond over een mogelijke Russische inval.
Johnson zegt dat hij Poetin in het gesprek waarschuwde had dat er strengere westerse sancties zouden volgen als de Russen Oekraïne zouden binnenvallen. Hij zou ook duidelijk hebben gemaakt dat de oorlog een "volslagen catastrofe" zou worden en dat de escalatie alleen maar voor meer westerse steun voor Oekraïne zou zorgen. Hij zei tegen Poetin dat het "meer Navo, niet minder Navo" aan de Russische grenzen zou betekenen.
Negen dagen later, op 11 februari, vloog de Britse minister van Defensie, Ben Wallace, naar Moskou om zijn Russische collega, Sergei Shoigu, te ontmoeten. Na het gesprek werd hem verzekerd dat Rusland Oekraïne niet zou binnenvallen, maar hij zei dat beide partijen wisten dat dat een leugen was. Minder dan twee weken later, op 24 februari, reden Russische tanks de grens met Oekraïne over.
De BBC-documentaire Putin Vs the West zal maandagavond uitgezonden worden.
Duitsland zal geen gevechtsvliegtuigen naar Oekraïne sturen. Dat heeft de Duitse bondskanselier Olaf Scholz zondag bevestigd. Kiev heeft het Westen meermaals verzocht om extra militair materieel om de Russische inval in het land te beëindigen.
Na enkele weken aarzelen besliste Berlijn woensdag om Leopard-tanks van Duitse makelij naar Oekraïne te sturen en andere Europese landen toe te staan om hetzelfde te doen. Maar op de vraag van Oekraïne om ook gevechtsvliegtuigen te sturen, laat Scholz zondag weten dat 'die kwestie niet aan de orde is'.
De Oekraïense president Zelenski had de westerse landen die tanks sturen bedankt en hen meteen gevraagd om ook gevechtsvliegtuigen en langeafstandsraketten te sturen.
,,Als er, zodra er een besluit (over de tanks) is genomen, meteen een nieuw debat begint over ander materieel, dan ondermijnt dit het vertrouwen van de burgers in de beslissingen van de regering'', aldus Scholz. ,,Ik kan alleen maar afraden om mee te gaan in een constant opbod aan wapensystemen.''
Scholz waarschuwde bovendien voor het risico op een escalatie met Moskou. ,,Er is geen oorlog tussen de NAVO en Rusland. We zullen een dergelijke escalatie niet toestaan.''
In de Noordoost-Oekraïense stad Charkov is een appartementencomplex geraakt door een raket. Volgens de gouverneur is daarbij één persoon om het leven gekomen. Meerdere mensen raakten gewond.
Op een foto van de vermeende schade is te zien dat het dak en de bovenste verdieping van het complex zijn weggeslagen, ook is er brand uitgebroken. In de omgeving zijn ruiten gesneuveld.
De situatie in de Donbas-regio is erg nijpend. Dat zegt de Oekraïense president Zelenski vanavond in zijn dagelijkse videoboodschap. Vooral in de plaatsen Bachmoet en Vuhledar. Ook het dorp Blahodatne in Oost-Donetsk ligt onder vuur. Oekraïne zegt een aanval te hebben afgeslagen, maar de Russische Wagner-groep eist de controle over het dorp op.
Zelenski grijpt de toespraak aan om het westen tot nog meer actie te manen. Oekraïne heeft sneller nieuwe wapens nodig, zegt hij. In Oekraïne heerst onder meer verontwaardiging omdat de beloofde Abrams-tanks van de Verenigde Staten nog maanden op zich laten wachten.
,,Rusland probeert de oorlog te lengen en de tegenstander uit te putten." Tijd moet daarom een wapen worden, vindt Zelenski. ,,We moeten de boel versnellen. De toevoer en de opties voor nieuwe wapens voor Oekraïne.
De Turkse president Erdogan lijkt toestemming te gaan geven aan Finland om lid te worden van de Navo. Dat zei hij vandaag, nadat eerder deze week duidelijk werd dat Finland desnoods zonder Zweden lid wil worden.
Eigenlijk stelden Finland en Zweden zich tegelijk kandidaat, maar het lidmaatschap van Zweden staat onder druk na een koranverbranding voor de ambassade van Turkije in Stockholm. Erdogan is daar woedend over en zegt er momenteel niet over te piekeren om zijn handtekening te zetten onder een Zweeds Navo-lidmaatschap. Daarbij komt dat Zweden weigert 120 mensen uit te leveren die door Turkije als 'terrorist' worden beschouwd.
Finland kan een ander bericht verwachten, zei de Turkse president vandaag in een tv-speech. Maar, zo waarschuwde hij, dan moet dat land niet dezelfde 'fout' maken als Zweden.
In een gebied onder Russische controle in de naburige regio Zapororijjia, in het zuiden van het land, zijn vier mensen omgekomen bij een Oekraïense aanval op een spoorbrug. Dat melden de door Moskou geïnstalleerde autoriteiten. Vijf mensen raakten gewond en worden medisch behandeld. Er werd op het moment van de aanval gewerkt aan de infrastructuur van de spoorburg.
Russische beschietingen van woonwijken in de Zuid-Oekraïense stad Cherson hebben zondag minstens drie mensen het leven gekost, aldus lokale autoriteiten. Het gaat om twee mannen en een vrouw.
Een ziekenhuis, school, busstation, postkantoor, bank en appartementsgebouwen werden geraakt, volgens een lokale bestuurder. Er vielen ook zes gewonden, onder wie een verpleegster.
Cherson werd vanaf het begin van de oorlog bezet door Russische troepen. Sinds de bevrijding wordt de stad regelmatig beschoten vanuit Russische posities aan de overkant van de rivier de Dnipro.
Rusland weigert gesprekken met Japan over visserijrechten in de wateren rond de omstreden Koerilen-eilandengroep in de Stille Oceaan. Volgens Moskou heeft Japan 'anti-Russische' maatregelen genomen. Sinds juni vorig jaar is het voor Japanse vissers verboden om nog te vissen rond de Koerilen.
Japan doet mee aan de westerse sancties tegen Rusland vanwege de oorlog in Oekraïne. Tokio scherpte die sancties vrijdag nog verder aan vanwege de Russische luchtaanvallen op Oekraïense steden. Volgens Moskou kan er pas een verbetering in de onderlinge relatie komen als Japan 'respect' toont voor Rusland.
Volgens een analyse van het gerenommeerde Institute for the Study of War (ISW) herhaalt de Russische militaire leiding mogelijk dezelfde fout uit het verleden bij de planning van het nieuwe offensief in het voorjaar. Zo zou het offensief opnieuw van start gaan op basis van verkeerde veronderstellingen over de capaciteiten van de Russische troepen.
De Russische militaire mislukkingen in de regio’s Kiev, Charkiv en Cherson hebben keer op keer aangetoond dat de Russische militaire leiding geen goed zicht heeft op mogelijkheden van het Russische leger. Nu is dat mogelijk niet anders, stellen experts.
Als het geplande offensief zoals verwacht in het voorjaar begint, kunnen de Russische soldaten waarschijnlijk wel enkele gebieden veroveren - maar Oekraïne zal dan ook goed gepositioneerd zijn om later een tegenoffensief te starten.
Volgens ISW-deskundigen zou het hoogtepunt van een dergelijk Russisch offensief uiterlijk in april voorbij zijn. Dan begint immers het regenseizoen in Oekraïne, waardoor het moeilijk of zelfs quasi onmogelijk wordt om met zwaar militair materieel op te rukken. De experts van het ISW verwachten bovendien dat een Russisch offensief voor april geen operationeel succes zal opleveren.
Maar deze situatie kan wel gunstige omstandigheden scheppen voor de Oekraïense strijdkrachten, die daarvan gebruik zouden kunnen maken tijdens hun eigen tegenoffensief in het late voorjaar of de zomer van 2023. De Oekraïense troepen zullen bovendien steeds meer kunnen profiteren van de levering van westerse gevechtstanks, wat hun mogelijkheden zal versterken op het slagveld.
© ANP / EPA — Door de verkiezing van Petr Pavel tot president van Tsjechië is dat land nog steviger verankerd in het Westen. Dat is goed nieuws voor Oekraïne dat rekent op meer steun. Lees hier meer.
De beslissing van Washington om 31 zware Abrams-tanks naar Oekraïne te sturen, is bij Moskou in het verkeerde keelgat geschoten. De Russische staatstelevisie doet er nog een schepje bovenop door een video met gemonteerde beelden te laten zien waarin de Amerikaanse tanks schijnbaar niets waard lijken te zijn in conflictgebieden. Uit alles moet blijken dat de Russische tanks veel beter zijn.
Zo wordt ‘getoond’ hoe de Abrams door Saoedi-Arabië werden gebruikt in Jemen, waar ze 'zware verliezen' hadden geleden. Naast beelden van niet nader omschreven explosies luidt het dat de tanks waren vernietigd door Russische artillerie en kwetsbaar zijn voor moderne wapens. Volgens het propagandakanaal zijn de Russische tanks daarentegen hi-tech voertuigen met alles erop en eraan.
Volgens Rusland is de recent aangekondigde levering van moderne Duitse en Amerikaanse aanvalswapens een escalatie en weer een bewijs dat de Navo-landen direct deelnemen aan de strijd. Het Westen zou de oorlog slechts willen aanwakkeren.
Oekraïense troepen zijn verwikkeld in zware gevechten met Russische eenheden rond en in de stad Vuhledar, even zuidelijk van Donetsk in het oosten van Oekraïne. Beide partijen claimen de laatste dagen successen in het vrijwel met de grond gelijk gemaakte industriestadje, waar voor de oorlog 17.000 mensen woonden.
Waarnemers zien in het nieuwe offensief - dat in heel Oekraïne al dagen wordt begeleid met aanvallen met Russische raketten en veelal Iraanse drones - een poging van Moskou om alsnog snel controle te krijgen over de gehele Donbas, waar de regio's Donetsk en Loehansk onderdeel van zijn.
Oekraïne heeft de onvoorwaardelijke steun van de EU. Dat zei commissievoorzitter Ursula von der Leyen in de aanloop naar een EU-Oekraïnetop komende week. ,,We staan aan de zijde van Oekraïne zonder mitsen en maren", aldus Von der Leyen zaterdag bij een partijevenement.
Oekraïne 'vecht voor onze gedeelde waarden, vecht voor respect voor het internationale recht en voor de principes van democratie, en daarom moet Oekraïne deze oorlog winnen', zei ze. Het overleg over Oekraïne staat gepland op vrijdag 3 februari.
Russische troepen probeerden vrijdag de Oekraïense linies in het oosten en noordoosten te doorbreken. De beschietingen intensiveerden nadat de Westerse bondgenoten Kiev militaire steun in de vorm van tanks beloofde. Volgens Kiev komen er hevige gevechten aan. Donderdag werden nog 11 mensen gedood door raket- en drone-aanvallen.
In totaal hebben de verschillende landen gezamenlijk 321 zware tanks toegezegd aan Oekraïne. Dat zei de Oekraïense Frankrijk-ambassadeur Vadim Omelchenko vrijdag op BFM televisie. Volgens president Volodimir Zelenski is de situatie aan het front nog altijd 'extreem acuut', vooral in de regio Donetsk. In een toespraak zei de president vrijdagavond dat de Russische troepen niet alleen de Oekraïense posities aanvalt, maar ook de dorpen en steden daaromheen verwoest.
Voorzitter Thomas Bach van het Internationaal Olympisch Comité (IOC) vindt het standpunt van Oekraïne om alle Russen te isoleren niet in lijn met het olympisch handvest. De 69-jarige Duitser legde de opvatting van het IOC over het mogelijk toelaten Russen en Belarussen op de Spelen van Parijs in 2024 vrijdag uit.
,,Het vastomlijnde uitgangspunt is, geen Russische of Belarussische atleten", zei Bach. Maar 'individuele neutrale atleten uit deze landen, zonder enige identificatie met hun nationaliteit' kunnen volgens de IOC-voorzitter mogelijk in het komende jaar aan de start staan van internationale wedstrijden. Voor de Spelen van 2024 en het deelnemersveld daarvan staat het IOC echter pas aan het begin van uitvoerig overleg.
Atleten uitsluiten alleen op grond van hun paspoort voldoet volgens Bach niet aan de regels voor de mensenrechten. Hij zei de opstelling van Oekraïense kant te kennen. Die willen niet alleen Rusland als staat isoleren, 'maar een totale isolatie van alle Russen, ongeacht welke mening die ten opzichte van de oorlog hebben', aldus de IOC-voorzitter. ,,Dat is niet in lijn te brengen met het olympisch handvest."
© AP / David J.Phillip De Hongaarse ambassadeur in Kiev moet zich melden bij het Oekraïense ministerie van Buitenlandse Zaken. Oekraïne is boos over 'onacceptabele' opmerkingen van de Hongaarse premier Viktor Orban. Hij zei onder meer dat Oekraïne een niemandsland is geworden en vergeleek het met Afghanistan.
Hij suggereerde ook dat de rest van Europa deelneemt aan de oorlog tegen Rusland door wapens te leveren aan Oekraïne en het land financieel te helpen. Orban constateert dat het begon met het sturen van helmen, maar dat er nu moderne tanks vanuit Europa komen en dat 'ze zelfs over vliegtuigen' praten. ,,Je kunt zeggen wat je wilt, maar dan ben je deel van de oorlog." Hongarije daarentegen 'heeft vermeden dat het de oorlog ingetrokken wordt'. Boedapest stuurt niet direct wapens maar steunt Kiev wel financieel.
De Europese Commissie wil uitgeweken Russische journalisten helpen om het op te nemen tegen de Russische propaganda. Ze start een 'Radio Free Russia', naar het voorbeeld van Radio Free Europe dat in de Koude Oorlog vanuit het Westen de censuur in het Oostblok omzeilde.
Rusland maakt het onafhankelijke journalisten en media al jaren moeilijk, maar sinds de inval in Oekraïne maakt het land ze het werk echt onmogelijk. Heel wat journalisten hebben Rusland verlaten en hun heil bijvoorbeeld in de Baltische staten gezocht.
Dat biedt 'een unieke kans', zegt Eurocommissaris Vera Jourova op bezoek in de Estse hoofdstad Tallinn. Ze wil hen 'helpen om schaalvoordeel te krijgen en de gaten te dichten. Zodat ze meer content kunnen maken en die breder kunnen verspreiden zonder redactionele tussenkomst. We moeten ervoor zorgen dat ze hun werk kunnen doen en hun Russische publiek het verhaal kunnen vertellen van de EU zoals zij die waarnemen en beleven.'
Hoeveel geld of welke andere middelen Jourova voor het project wil uittrekken laat ze in het midden. ,,We hebben een morele plicht om ook in Rusland democratische idealen te steunen", vindt de Tsjechische Eurocommissaris. ,,Niet met wapens, maar met woorden. We moeten hen steunen die geloven dat het Russische volk een keuze moet hebben."
© EPA / Julien Warnand — Eurocommissaris Vera Jourova Uit onderzoek van NOS en Nieuwsuur blijkt dat Nederlandse chips - ondanks de zware sancties - nog altijd in Rusland terechtkomen. De export loopt via tussenhandelaren. Enkele honderden leveringen zijn gegaan naar drie Russische ondernemingen die gelinkt zijn aan defensiebedrijven. 'Nederlandse' chips zijn ook gevonden in Russische wapens.
Eerder bleek ook al dat Iraanse wapendrones die gebruikt zijn in de oorlog in Oekraïne chips bevatten afkomstig van Nederlandse bedrijven.
Ex-president Donald Trump heeft de 'snel escalerende oorlog in Oekraïne een tragische verspilling van mensenlevens' genoemd en zei dat hij, als hij de president was, 'de gruwelijke oorlog in 24 uur van onderhandelen' zou kunnen beëindigen. Deze oorlog was volgens hem helemaal nooit uitgebroken als hij staatshoofd van de VS was geweest.
Trump heeft er pas nog bij president Joe Biden op aangedrongen 'deze krankzinnige oorlog te stoppen en niet te verhevigen door tanks aan Oekraïne te leveren'. Volgens Trump dreigt een kernoorlog als de oorlog in Oekraïne verder escaleert: ,,Eerst komen de tanks dan komen de kernwapens." Washington heeft net besloten Oekraïne ruim dertig Abrams M1-tanks te sturen.
Volgens Rusland is de recent aangekondigde levering van moderne Duitse en Amerikaanse aanvalswapens een escalatie en weer een bewijs dat de NAVO-landen direct deelnemen aan de strijd. Het Westen zou de oorlog slechts willen aanwakkeren.
De Russische ambassadeur in Washington, Anatoli Antonov, noemde de levering van de tanks aan Oekraïne 'een schandelijke provocatie'. Het is volgens hem duidelijk dat 'de VS Rusland een strategische nederlaag willen toebrengen'.
© AFP / Brendan Smialowski — Ontmoeting tussen Trump en Poetin op 28 juni 2019 in Japan. De eerste drie Nederlandse F-35 gevechtsvliegtuigen zijn vrijdag in Polen aangekomen om daar de komende twee maanden het oostelijk deel van het NAVO-luchtruim te bewaken. De rest volgt later deze dag. In totaal worden acht straaljagers van de Koninklijke Luchtmacht op de vliegbasis Malbork gestationeerd.
Twee toestellen worden ingezet voor de bewaking van het luchtruim, twee andere straaljagers staan als reserve klaar voor deze taak. Woensdag zijn ze volgens het ministerie van Defensie gereed om aan deze opdracht te beginnen. De andere vier F-35's worden ingezet voor een trainingsprogramma met bondgenoten.
Vorig jaar werden kort na de Russische inval in Oekraïne ook al Nederlandse F-35's ingezet boven Polen. Toen opereerden de vliegtuigen nog vanaf hun basis in Nederland. In april en mei vorig jaar stonden Nederlandse F-35's op luchtmachtbasis Graf Ignatievo in Bulgarije om daar op verzoek van de NAVO het luchtruim in de gaten te houden.
Een man die twee maanden terug een reeks bombrieven verstuurde naar ministeries en ambassades in Spanje wilde met zijn acties de Spaanse regering onder druk zetten om de steun aan Oekraïne te beëindigen. De onderzoeksrechter noemt dat als het motief van de 74-jarige man, die deze week werd opgepakt.
De verdachte, genaamd Pompeyo Gonzalez Pascual, wordt mogelijk vervolgd voor zwaar terrorisme. Hij blijft in voorlopige hechtenis zitten, omdat hij anders wellicht naar Rusland zou kunnen vluchten. De rechter wijst op het gebruik van Russische berichten-apps en versleutelde mails als aanwijzingen voor dat vluchtrisico. Er zijn geen aanwijzingen dat de man heeft samengewerkt met anderen of deel is van een terroristische organisatie.
Spanje was enige tijd in de greep van bombrieven die op allerlei belangrijke plekken opdoken. De eerste brief arriveerde eind november bij het kantoor van premier Pedro Sánchez. Later werden ook explosieven aangetroffen bij onder meer het ministerie van Defensie, een luchtmachtbasis en de Amerikaanse ambassade in Madrid.
De bombrief die werd bezorgd bij de Oekraïense ambassade is ook daadwerkelijk ontploft. Een beveiligingsmedewerker liep daarbij lichte verwondingen op. De Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken, Dmitro Koeleba, heeft daarna opgeroepen tot extra maatregelen om de veiligheid bij ambassades te verbeteren.
Hulporganisatie Cordaid en de Sheltersuit Foundation beginnen samen op 6 februari een inzamelingsactie om geld op te halen voor drieduizend zogenoemde Shelterbags voor Oekraïne. Door de oorlog zijn veel huizen verwoest waardoor veel Oekraïners deze winter in de vrieskou moeten doorbrengen, meldt Cordaid vrijdag. De Shelterbag is een slaapzak met een ingebouwde matras en tent ineen.
Tijdens de landelijke actie, die bijna twee weken duurt, wordt opgeroepen om via ikgeefwarmte.nl geld te doneren. In aanloop naar de campagne worden de eerste vijfhonderd Shelterbags volgende week dinsdag naar dorpen in de buurt van Mykolajiv gebracht, een stad die in de buurt van Odessa in het zuiden van Oekraïne ligt. Daar worden de ze uitgedeeld aan mensen die het zwaarst getroffen zijn door de oorlog, zoals ouderen.
Aan de campagne doen ook onder andere actrice Victoria Koblenko, presentator Charles Groenhuijsen, documentairemaker Sinan Can en presentatrice Dionne Stax mee.
