Na vier en een halve maand oorlog in Oekraïne wil Rusland zijn economie beter afstemmen op de behoeften van het leger. Het Lagerhuis in Moskou stemde dinsdag in eerste lezing in met twee wetsvoorstellen waarmee de overheid bedrijven kan verplichten het leger te voorzien van broodnodige goederen. Bovendien kunnen werknemers gedwongen worden om over te werken en geen vakanties op te nemen ter ondersteuning van de Russische 'speciale militaire operatie' in het buurland.
In een verklaring bij een van de wetsvoorstellen staat dat het leger nieuwe materialen en wapenreparaties nodig heeft om zijn operatie in Oekraïne voort te zetten.
Beide wetsvoorstellen werden door de Russische regering ingediend in de Doema. Ze moeten nog door de tweede en derde lezing komen, daarna de goedkeuring krijgen van het Hogerhuis en ondertekend worden door president Vladimir Poetin voordat ze van kracht worden.
Vice-premier Yuri Borissov zei in de Doema dat de genomen maatregelen noodzakelijk zijn om het leger te helpen in een tijd waarin de Russische economie onder 'enorme sanctiedruk' van het Westen staat. ,,De last voor de defensie-industrie is aanzienlijk toegenomen. Om de levering van wapens en munitie te waarborgen, is het noodzakelijk het werk van de militair-industriële sector en de bedrijven die deel uitmaken van de samenwerkingsketens te optimaliseren.''
De Oost-Oekraïense stad Slovjansk ligt volgens de burgemeester zwaar onder vuur. Na Sjevjerodonetsk en Lisitsjansk lijkt die stad nu het volgende doelwit van de Russen te zijn. De burgemeester van Slovjansk riep de inwoners dinsdag op Facebook op om een veilig heenkomen te zoeken. 'Slovjansk! Massaal bombardement op de stad. In het centrum, in het noorden. Iedereen in de schuilkelder', schreef hij op Facebook.
De burgemeester plaatste omstreeks 15 uur een bericht waarin hij meldde dat er zeker een dode en zeven gewonden waren gevallen. Op afbeeldingen waren brandende gebouwen te zien. 'De resultaten van de beschieting: de centrale markt staat in brand. Ook branden in het centrum, Noord en Slavkurort (toeristische attractie, red.). De omvang van de schade wordt opgenomen.'
Nu het Russische leger de regio Loehansk heeft veroverd, kan het zich richten op de regio Donetsk. Slovjansk en Kramatorsk zijn de grootste en belangrijkste steden van Donetsk die nog in handen zijn van de Oekraïners, zo'n 70 kilometer ten westen van Lisitsjansk. Sinds de verovering van Lisitsjansk zondag zijn de beschietingen in Slovjansk sterk toegenomen. Sindsdien zijn zeker zes mensen omgekomen en negentien mensen gewond geraakt door Russische bombardementen. De politie meldt dinsdag ook zeker een dode bij een Russische aanval op een markt. Drie mensen raakten gewond. Voor de oorlog woonden er 100.000 mensen in Slovjansk.
Volgens de gouverneur van de regio is ook Kramatorsk dinsdag beschoten. Die stad telde begin dit jaar 150.000 inwoners en huisvest momenteel het administratieve centrum van de regionale Oekraïense autoriteiten.
Meer dan 40 staten en internationale organisaties hebben in een 'verklaring van Lugano' hun steun toegezegd aan de wederopbouw in Oekraïne. Vertegenwoordigers van onder andere de Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Duitsland en Frankrijk ondertekenden het document in de Zwitserse stad.
De verklaring gaat over een verplichting voor een democratisch proces waaraan de hele samenleving moet deelnemen, de betrokkenheid van particuliere bedrijven, een transformatie naar een CO2-vrije samenleving, gedigitaliseerde administratie en ontwikkelingsprojecten vrij van corruptie. 'Het wederopbouwproces moet transparant zijn', staat er. 'De rechtsstaat moet systematisch worden versterkt en corruptie moet worden uitgeroeid.' De politieke en economische hervormingen in Oekraïne moeten passen bij het toetredingsproces tot de Europese Unie.
Oekraïne schat dat minstens zo'n 720 miljard euro nodig is voor de wederopbouw. Premier Denys Schmyhal zei maandag op de tweedaagse conferentie in Lugano dat de Russische agressieoorlog alleen al voor bijna 100 miljard euro directe schade aan de infrastructuur van Oekraïne veroorzaakte. De wederopbouw is volgens hem al bezig terwijl de oorlog voortduurt. Zodra de strijd voorbij is, wil Oekraïne snel en duurzaam moderniseren en digitaliseren. Dat laatste is vooral belangrijk om corruptie tegen te gaan.
Duitsland beloofde nog eens 426 miljoen euro aan subsidies aan Oekraïne. Nederland geeft 200 miljoen euro aan begrotingssteun als lening via het IMF (Internationaal Monetair Fonds). 'Met deze extra middelen helpen wij het land draaiende te houden. Oekraïne komt maandelijks vijf miljard dollar tekort', meldt minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking Liesje Schreinemacher op Twitter. Ons land gaf tot nu toe 265 miljoen euro aan Oekraïne voor humanitaire en militaire steun.
Volgens Commissievoorzitter Ursula von der Leyen heeft de Europese Unie sinds het begin van de oorlog 6,2 miljard euro gemobiliseerd om Oekraïne te steunen.
Rusland werkt naar eigen zeggen aan veilige zeeroutes voor vrachtschepen die vanuit Oekraïne over de Zee van Azov en/of de Zwarte Zee naar onder meer de Middellandse Zee varen. Minister van Defensie Sergej Sjojgoe beklemtoonde dinsdag nogmaals dat Rusland de export van Oekraïens graan niet blokkeert.
Westerse landen en Oekraïne hebben die beschuldiging geuit en zeggen dat Moskou een voedselcrisis veroorzaakt. Volgens Rusland doet het Westen dat zelf onder meer met financiële sancties tegen Rusland. De strijdende partijen, Oekraïne en Rusland, zijn samen goed voor ongeveer een derde van de wereldproductie van tarwe.
Volgens Sjojgoe zijn de mijnen uit de wateren voor de haven Marioepol allemaal verwijderd, en zijn maatregelen worden genomen om veilige vaarroutes te creëren, meldde persbureau RIA Novosti. Rusland mengt zich volgens hem niet in de Oekraïense uitvoer van tarwe uit Oekraïne.
Volgens Moskou verhindert Oekraïne zelf in bepaalde havens het uitvaren van schepen. Kiev wil echter veiligheidsgaranties van andere landen dan Rusland. De claims van Sjojgoe kunnen niet onafhankelijk gecontroleerd worden.
Oekraïne is in gesprek met Turkije en de Verenigde Naties om garanties te krijgen voor een veilige graanexport vanuit de Oekraïense havens, zo heeft president Zelenski maandag gezegd.
,,Er zijn nu gesprekken gaande tussen Turkije, de VN en onze vertegenwoordigers die verantwoordelijk zijn voor de beveiliging van het graan dat onze havens verlaat'', zo vertelde Zelenski op een persconferentie waarbij hij terzijde werd gestaan door de Zweedse premier Magdalena Andersson.
,,Het is heel belangrijk dat iemand garant staat voor de beveiliging van de schepen die het graan hier willen ophalen. Iemand anders dan Rusland, want die vertrouwen we niet.'' Zelenski zei dat Oekraïne nauw samenwerkt met secretaris-generaal Antonio Guterres en dat de VN daarin een "leidende rol" speelt.
Oekraïne, een van 's werelds grootste graanexporteurs, beschuldigt Rusland van het blokkeren van de graanexport. Volgens Zelenski zit er momenteel 22 miljoen ton graan vast in het land. In de herfst verwacht het land nog eens ongeveer 60 miljoen ton graan te oogsten.
Ook beschuldigt Oekraïne de bezetters ervan graan uit de opslagplaatsen te stelen en uit te voeren naar door de Russen bezette gebieden en Rusland zelf. Rusland ontkent de beschuldigingen.
Een Turkse functionaris zei maandag dat Turkije een Russisch vrachtschip voor de kust van de Zwarte Zee heeft onderschept en nu onderzoek doet naar de Oekraïense beschuldigingen van diefstal.
In de door Russische troepen veroverde stad Lisitsjansk in de oostelijke regio Loehansk bevinden zich nog zo'n 10.000 mensen. Dat zei de militaire gouverneur van de regio Sergej Hajdaj maandag op de Oekraïense televisie. De stad telde in 2021 zo'n 95.000 inwoners. Volgens hem werd maandag opnieuw gevochten in het westen van Lisitsjansk. Deze informatie is niet onafhankelijk verifieerbaar.
In de naburige stad Sjevjerodonetsk, die eveneens onder Russische controle staat, verblijven volgens Haidai nog zo'n 8.000 mensen. Voor de oorlog waren het er ruim 100.000.
Lisitsjansk kwam zondag in handen van Russische troepen na wekenlange gevechten, en Sjevjerodonetsk vorige maand. Honderdduizenden mensen uit de regio zijn op de vlucht. De infrastructuur is voor 90 procent beschadigd en 60 procent van de woningen is verwoest.
Na de verovering van de oostelijke Oekraïense regio Loehansk - zondag met de inname van het laatste verzetsbolwerk Lisitsjansk - zullen de Russische troepen zich nu concentreren op de aangrenzende regio Donetsk. Dat heeft de gouverneur van eerstgenoemde regio gezegd tegen persbureau Reuters. Sergej Haidai verwacht dat vooral de steden Slovjansk en Bachmoet zullen worden aangevallen. Rusland probeert volledige controle over het Donbas-gebied te krijgen. Deze regio aan de grens met Rusland bestaat uit de Oekraïense regio's Loehansk en Donetsk.
Een oorlogscorrespondent van de Britse omroep BBC meldt op Twitter dat Haidai hem maandagmorgen vertelde dat Oekraïense troepen 'zonder enig verlies en zonder achterblijvers' de stad Lisitsjansk hebben verlaten. De verslaggever noemt het 'buitengewoon' als de informatie klopt. Het zou een bevestiging zijn van de Oekraïense claims over een 'strategische terugtrekking' uit de stad in de regio Loehansk.
Het Britse ministerie van Defensie meldt in haar dagelijkse update op basis van militaire inlichtingendiensten dat Russische troepen 'nu vrijwel zeker' zullen overschakelen op het veroveren van Donetsk, waarvan een groot deel onder controle blijft van Oekraïense troepen. Volgens de update is het conflict in het Donbas-gebied 'een uitputtingsslag' en is het onwaarschijnlijk dat dit de komende weken zal veranderen.
Na de verovering van de stad Lisitsjansk in de oostelijke regio Loehansk richten de Russische troepen hun inspanningen nu op het oprukken naar het grootstedelijk gebied rond de industriestad Slovjansk. 'In de richting van Slovjansk proberen de Russen controle te krijgen over de steden Bohorodychne, Dolyna en Masanivka', meldt de Oekraïense generale staf maandag. Het Russische leger intensiveerde volgens de legerleiding ook de beschietingen op de belangrijke Oekraïense bolwerken Slovjansk en Kramatorsk, dieper in de Donetsk-regio. Deze informatie kan niet onafhankelijk worden geverifieerd.
De burgemeester van Slovjansk meldde zondag dat bij een Russische aanval minstens zes doden onder wie een 10-jarig meisje en negentien gewonden waren gevallen. Volgens hem braken er vijftien branden uit. Het zou de zwaarste beschieting van de stad zijn sinds de Russische invasie eind februari.
Slovjansk ligt aan het front in de regio Donetsk in het Donbas-gebied, dat de Russen en pro-Russische rebellen willen veroveren. Ongeveer 70 kilometer oostelijker ligt Lisitsjansk in de regio Loehansk. De stad gold als een van de laatste grote bolwerken van Oekraïne in de strijd tegen Russen en pro-Russische rebellen in Loehansk. Na wekenlange gevechten meldde Rusland zondag de inname van Lisitsjansk. Oekraïne bevestigde 's avonds dat zijn troepen zich daar terugtrekken om zware verliezen te voorkomen.
In het Zwitserse Lugano begint maandagmiddag een internationale conferentie over de wederopbouw van Oekraïne. De belangrijkste uitgangspunten voor de wederopbouw van het door oorlog verwoeste land worden vastgelegd in een 'verklaring van Lugano'. Volgens Oekraïne zijn honderden miljarden euro's nodig voor de wederopbouw.
De Oekraïense regering zal eerst haar prioriteiten presenteren. Ongeveer 40 potentiële donorlanden zijn vertegenwoordigd op de bijeenkomst, evenals vele internationale organisaties en financiële instellingen. Er moet advies worden gegeven over wie welke taak op zich kan nemen.
De conferentie is bedoeld om internationale activiteiten te coördineren. ,,Oekraïne is een enorm land, er is daar veel verwoest. Gezien de historische opgave is het niet te vroeg om de wederopbouw te plannen en te coördineren", zegt algemeen directeur Markus Berndt van de afdeling EIB Global bij de Europese Investeringsbank (EIB) van de Europese Unie tegen het Duitse persbureau DPA.
Donateurs moeten hun hulp vroegtijdig en transparant coördineren. ,,De Oekraïners zullen iedereen om alles vragen. Als je niet goed coördineert, promoot iedereen dezelfde brug en niemand herbouwt het ziekenhuis dat misschien dringender nodig is", aldus Berndt.
De conferentie is een initiatief van de G7, een intergouvernementeel forum van zeven rijke industrielanden. Ze kwamen eind juni bijeen in het Zuid-Duitse Elmau en waren het erover eens dat Oekraïne een Marshallplan nodig heeft voor de wederopbouw, zei de Duitse bondskanselier Olaf Scholz na de top in Beieren.
De G7-staten staan 'nauw en onverbrekelijk aan de kant van Oekraïne', benadrukte de bondskanselier. ,,We steunen het land in zijn verdediging en bieden het perspectief voor de toekomst."
Het Oekraïense leger heeft zijn soldaten teruggetrokken uit de strategische oostelijke stad Lisitsjansk, na weken van hevige gevechten met Russische troepen. 'Om de levens van Oekraïense verdedigers te behouden, is besloten tot terugtrekking', zei het leger in een verklaring, waarin het verwees naar de superioriteit van Rusland in zowel aantal als materieel.
Eerder zondag waren er al berichten dat Lisitsjansk in Russische handen was gevallen, maar het Oekraïense ministerie van Defensie kwam daar later op terug en ontkende dat de stad compleet onder Russische controle was gebracht. President Zelenski voegde daar vervolgens aan toe dat het 'onmogelijk te zeggen' was of Rusland volledige controle over de stad had. Aan die onduidelijkheid is nu een einde gekomen.
Het Russische ministerie van Defensie zou president Vladimir Poetin hebben bericht dat de hele Loehansk-regio in het oosten van Oekraïne nu 'bevrijd' is en dus in handen van de Russen en pro-Russische separisten.
Het nieuws komt nadat zowel de Russen als Oekraïners melding maakten van het vallen van de strategisch gelegen Oost-Oekraïense stad Lisitsjansk. Daarmee viel ook het laatste Oekraïense verzetsbolwerk in het oosten van het land (zie ook onze update hieronder van 8:21:49).
Het nieuws is lastig te verifiëren.
Een emotioneel moment voor sommige Oekraïense parlementariërs. De vlag van de Europese Unie werd vrijdagochtend in het Oekraïens parlement geplaatst. Nadat de oorlog uitbrak vroeg president Zelenski het lidmaatschap aan voor de EU. Vorige week kreeg het land de status van kandidaat-lidstaat.
Paul McCartney, Billie Eilish en haar broer Finneas doen mee aan een tv-concert om geld in te zamelen voor Oekraïne. Op 3 juli wordt het concert op de Amerikaanse zenders NBC, MSNBC en CNBC uitgezonden.
Eerder sloten Alicia Keys, Jon Batiste, Kristen Bell, Brandi Carlile, Julianne Moore en Sheryl Crow zich al aan bij het project. Het concert duurt een uur en kijkers kunnen geld doneren aan het International Rescue Committee, een organisatie die mensen helpt die zijn getroffen door een humanitaire ramp.
Ook de Oekraïense president Volodimir Zelenski is betrokken bij het muzikale evenement. In een videoboodschap spreekt hij het publiek toe. NBC News levert beelden en reportages vanuit Oekraïne.
Noorwegen had het recht om de toegang tot zijn grondgebied van goederen bestemd voor de Russische bewoners van het Noorse eilandengroep Spitsbergen, te blokkeren. Dat zei minister van Buitenlandse Zaken Anniken Huitfeldt nadat Rusland dreigde met represailles. Het goederentransport 'werd geblokkeerd op basis van de sancties' die Oslo nam als gevolg van de inval in Oekraïne.
Rusland is boos op Noorwegen omdat het 20 ton goederen geblokkeerd heeft aan de grensovergang Storskog, die in de Noorse haven van Tromsø op een schip geladen moesten worden richting Spitsbergen. Moskou riep de Noorse zaakgelastigde op het matje en sprak van 'onvriendelijke acties' die kunnen leiden tot tegenmaatregelen.
Volgens Huitfeldt kan Rusland er echter voor kiezen om goederen via een andere weg, bijvoorbeeld via de maritieme weg, te vervoeren. Bovendien is de situatie normaal in Barentsburg, waar de meest noordelijke steenkoolmijn ter wereld ligt, en hebben de inwoners toegang tot voedsel en medicatie.
Spitsbergen is een eilandengroep in de Noordelijk IJszee, meer dan 500 kilometer ten noorden van Noorwegen. Een atypisch verdrag erkent de Noorse soevereiniteit over de eilandengroep. Maar de inwoners van de andere landen die het verdrag ondertekenen, krijgen het recht om de natuurlijke rijkdommen op Spitsbergen te exploiteren. Rusland maakt volop gebruik van die bepaling door steenkool te winnen in het gebied.
Nederland heeft mijnenjagers aangeboden om de weg vrij te maken voor graanschepen uit Oekraïne. ,,Als wij een rol kunnen spelen dan zijn we daartoe graag bereid", zegt defensieminister Kajsa Ollongren op de Navo-top in Madrid.
De uitvoer van koren uit Oekraïne, een van de belangrijkste graanexporteurs ter wereld, over de Zwarte Zee ligt sinds de Russische inval stil. Daardoor stijgen de prijzen en ligt honger op de loer in met name het Midden-Oosten en Afrika. Er wordt al maanden vruchteloos onderhandeld over vrije doorgang voor grote bulkschepen naar door Rusland geblokkeerde Oekraïense havens. Dat is de enige haalbare manier om het opgehoopte graan het land uit te krijgen. Per trein of vrachtwagen schiet het niet op.
Nederland heeft Turkije, dat bemiddelt in de kwestie, hulp aangeboden om de zeemijnen te ruimen op de vaarroutes. Dan moeten Rusland en Oekraïne het wel eens worden over een zogeheten zeecorridor, beklemtoont Ollongren. Ook komen naburige Navo-lidstaten als Roemenië en Bulgarije in principe eerder in aanmerking om mijnenjagers te leveren, zeggen ingewijden.
Het Russische leger wil de strategisch gelegen stad Lisitsjansk omsingelen, zegt de Oekraïense legerleiding. Momenteel wordt de stad vooral vanuit het zuiden belegerd. Lisitsjansk is de laatste grote stad in de oostelijke regio Loehansk die nog in handen is van Oekraïne.
Om de stad te omsingelen probeert Rusland de weg tussen Bachmoet en Lisitsjansk in te nemen. Zodra die weg is ingenomen, kan het Russische leger vrij opstomen vanuit alle richtingen.
Lisitsjansk wordt regelmatig bestookt door de Russische artillerie en volgens pro-Russische separatisten wordt er ook al in de straten van Lisitsjansk gevochten. Dat is niet bevestigd door Oekraïne of onafhankelijke waarnemers.
Rusland heeft recent de naast Lisitsjansk gelegen stad Sjevjerodonetsk ingenomen. Daar is weken zwaar gevochten in de straten.
De Russische president Vladimir Poetin sluit spanningen met Zweden en Finland niet uit als zij lid worden van de Navo. Rusland zal reageren als de Navo zich met haar middelen in de twee Noord-Europese landen vestigt.
Poetin, die zijn leger eind februari Oekraïne liet binnenvallen, reageert met zijn dreigementen op de aanstaande toetreding van Zweden en Finland tot het westerse defensiebondgenootschap. De Zweden en Finnen willen na jarenlange neutraliteit juist lid worden van de Navo door de Russische agressie tegen Oekraïne.
Poetin zei op de Russische televisie dat het onvermijdelijk is dat de relatie tussen Rusland en de twee Scandinavische landen verslechtert. ,,Ze moeten begrijpen dat er voorheen geen dreiging bestond, maar dat nu, als militaire eenheden en infrastructuur daar worden ingezet, wij met gelijke munt moeten terugbetalen en dezelfde bedreigingen zullen creëren."
Rusland heeft zijn fel bekritiseerde wetgeving aangescherpt waarmee organisaties aangepakt kunnen worden die volgens het Kremlin onder invloed van het buitenland staan. Het Russische parlement ging daar woensdag mee akkoord. De nieuwe wet wordt begin december van kracht.
Dan kan iedere organisatie of individu die onder enige vorm van 'buitenlandse invloed' staat als zogenoemde buitenlandse agent bestempeld worden. Dat is een kwalificatie die diverse media al hebben gekregen en die gepaard gaat met zeer strenge regels. Tot nu toe was het zo dat bijvoorbeeld non-gouvernementele organisaties (ngo's) alleen die aanduiding konden krijgen als ze vanuit het buitenland werden gefinancierd.
Mensen en organisaties die worden aangeduid als buitenlandse agenten in Rusland moeten kunnen aantonen waar ze geld van krijgen, moeten regelmatig onderzoeken ondergaan en al hun openbare uitingen moeten begeleid gaan van een tekst dat de content afkomstig is van een buitenlandse agent. De term buitenlandse agent werd voor het eerst gebruikt in 2012 en het gebruik is sindsdien uitgebreid. Sinds een paar jaar worden er ook individuen op de lijst gezet.
Critici zeggen dat de lijst wordt gebruikt om tegenstanders van het regime van Poetin het leven moeilijk te maken. Gevreesd wordt dat de nieuwe wet zorgt voor nog meer willekeur, vooral omdat die ook vaag is omschreven.
De Navo leert net als in de gespannen slotfase van de Koude Oorlog dat je oorlog vermijdt door sterk te zijn, stelt premier Rutte. Daarom is het 'echt heel belangrijk' dat de westerse militaire alliantie de lidstaten in de buurt van Rusland versterkt, zei hij op de Navo-top in Madrid.
De top 'biedt de kans om te laten zien dat de Navo terug is', zei Rutte. Het bondgenootschap, dat de veiligheid van de lidstaten moet waarborgen, leek jarenlang aan belang in te boeten maar geldt sinds de Russische oorlog tegen Oekraïne weer als broodnodig.
Rutte memoreerde dat de Navo in de jaren tachtig met succes koos voor een harde koers tegen de Sovjet-Unie. Die les 'zijn we nu weer aan het leren. Je kunt het gevaar van een confrontatie alleen verminderen door sterk te zijn.' De Navo staat bovendien op het punt weer te groeien, constateerde Rutte. Dat dinsdagavond de weg vrij werd voor Zweden en Finland om toe te treden, noemt hij 'al een hoogtepunt van de top'.
De Oekraïense president Volodimir Zelenski heeft de Verenigde Naties in een videotoespraak tot de VN-Veiligheidsraad gevraagd een bezoek te brengen aan Krementsjoek. In die centraal gelegen Oekraïense stad vielen zeker 18 doden door een Russische raketaanval op een winkelcentrum. Tientallen anderen raakten gewond of zijn nog vermist.
De Oekraïense leider riep de leden van het machtige orgaan, waaronder Rusland, ook op een minuut stilte te houden voor degenen die in de oorlog zijn omgekomen. ,,Ik stel voor dat de Verenigde Naties een speciale vertegenwoordiger sturen, of de secretaris-generaal, zodat de VN onafhankelijk informatie kunnen achterhalen en kunnen zien dat dit inderdaad een Russische raketaanval was", zei Zelenski. Ook vroeg hij de term 'terroristische staat' te definiëren, met het oog op het straffen van Rusland vanwege de invasie.
Het Russische leger beweerde dinsdag dat het een nabijgelegen wapendepot had geraakt toen de explosie brand veroorzaakte in het winkelcentrum, dat volgens Moskou niet in bedrijf was. Inwoners hebben dat weersproken en verteld dat er geen wapens in de omgeving lagen opgeslagen.
De Nederlandse ministers op de Navo-top in Madrid zijn opgetogen dat Turkije de toetreding van Zweden en Finland niet langer dwarsboomt. Buitenlandminister Wopke Hoekstra spreekt van 'geweldig nieuws'.
Door een op de top gesloten akkoord tussen de drie landen trekt Turkije zijn veto in en kunnen Zweden en Finland lid worden van het bondgenootschap. Dat is 'heel goed, juist nu eenheid zo belangrijk is', aldus Hoekstra.
Ook defensieminister Kajsa Ollongren is 'heel verheugd'. Zij houdt nog een slag om de arm, omdat alle Navo-leden het lidmaatschap van de twee landen nog moeten bekrachtigen.
Navo-chef Jens Stoltenberg heeft er bij de leiders van het militaire bondgenootschap op aangedrongen Oekraïne te blijven steunen nu dat land door de Russen wordt aangevallen. ,,Het is uiterst belangrijk dat we klaarstaan om steun te blijven bieden, omdat Oekraïne wordt geconfronteerd met een wreedheid die we in Europa sinds de Tweede Wereldoorlog niet meer hebben gezien", aldus Stoltenberg kort voor het begin van de Navo-top in de Spaanse hoofdstad Madrid.
Navo-bondgenoten hebben al voor miljarden euro's aan wapens naar Oekraïne gesluisd. De alliantie zal op de top met een aanvullend gezamenlijk pakket komen, met onder meer beveiligde communicatieapparatuur, anti-dronesystemen en training om Oekraïne te helpen over te schakelen op modernere westerse wapens.
De Oekraïense president Volodimir Zelenski, die de Navo-leiders zal toespreken, tweette dat hij tegen Stoltenberg had benadrukt hoe belangrijk het voor Oekraïne is een krachtig raketafweersysteem te krijgen 'om Russische terroristische aanvallen te voorkomen'. Het verzoek volgt na onder meer de Russische raketaanval op een winkelcentrum in de centrale Oekraïense stad Krementsjoek, waarbij gisteren minstens 20 doden vielen.
De Russische invasie van Oekraïne heeft de Navo geschokt en de veiligheidssituatie in Europa drastisch gewijzigd. Stoltenberg kondigde al de grootste hervorming van de NAVO aan sinds het einde van de zogenoemde Koude Oorlog tegen de voormalige Sovjet-Unie.
Opvallend: waar Oekraïne zegt dat een Russische raketaanval in de Oekraïense stad Krementsjoek als doelwit een drukbezocht winkelcentrum zou hebben gehad, meldt Rusland dat het winkelcentrum verlaten was. Ook zouden ze niet direct op het doelwit hebben geschoten, maar op een munitiecentrum ernaast.
Bij de aanval kwamen zeker achttien mensen om het leven en 95 mensen raakten gewond volgens Oekraïne. Op foto's en andere beelden is een verwoest winkelcentrum te zien. Ook zijn er beelden vrijgegeven van een meisje dat uit het winkelcentrum werd gered. De Russische lezing is dus onwaarschijnlijk, maar het is niet onafhankelijk te verifiëren.
De G7 landen baseren zich op de Oekraïense lezing. ,,Willekeurige aanvallen op onschuldige burgers zijn een oorlogsmisdaad. Het is een afschuwelijke aanval", staat in een verklaring van de leiders van de G7. De leiders waren bij elkaar in het Duitse München voor een overleg.
Hij zegt het niet letterlijk, maar als parlementslid Andrej Goeroeljov op de Russische staats-tv spreekt over militaire doelwitten in Europa, gaat het onmiskenbaar over de Rotterdamse haven. Toch is een aanval, in elk geval op korte termijn, niet aannemelijk. ,,Poetin wil op dit moment geen confrontatie met de Navo.’’
De leden van de G7 komen dinsdag met een nieuw pakket van gecoördineerde sancties tegen Rusland. De grote industrielanden van de wereld willen daarmee Moskou verder onder druk zetten om de oorlog in Oekraïne te staken. Ook wordt de laatste hand gelegd aan plannen voor een prijsplafond voor Russische olie. Dat zei een hoge Amerikaanse overheidsfunctionaris tegen persbureau Reuters.
,,De tweeledige doelstellingen van de G7-leiders zijn om direct de inkomsten van de Russische president Vladimir Poetin af te knijpen, met name op het gebied van energie, maar ook om de impact van de sancties op de G7-economieën en de rest van de wereld te minimaliseren", aldus de functionaris.
Het instellen van een maximumprijs voor Russische olie kan ervoor zorgen dat Rusland minder geld verdient aan de verkoop, terwijl tegelijkertijd de energieprijzen kunnen dalen. Zondag liet de Amerikaanse president Joe Biden al weten dat de G7-landen ook een importverbod voor Russisch goud willen invoeren.
De G7-leiders komen naar verwachting ook met een 'ongekende, langdurige veiligheidstoezegging om Oekraïne financiële, humanitaire, militaire en diplomatieke steun te bieden zolang als nodig is, inclusief de levering van geavanceerde wapens', aldus de functionaris.
De Oekraïense president Volodimir Zelenski heeft de G7-landen gevraagd om extra luchtafweergeschut te sturen. Hij deed dat maandag via een liveverbinding met de top die deze dagen in Schloss Elmau in Zuid-Duitsland wordt gehouden, meldt een Europese functionaris die anoniem wil blijven.
Ook melden twee bronnen dat Zelenski gezegd heeft dat hij voor het begin van de winter de oorlog beëindigd wil hebben. De Oekraïense president vroeg daarnaast onder meer om hulp bij het exporteren van graan. De export ervan wordt door de Russen zo goed als onmogelijk gemaakt.
De G7, de grote industrielanden van de wereld, overleggen tot en met dinsdag onder meer over de gevolgen van de oorlog in Oekraïne. Naast de G7-leiders zijn ook kopstukken van de EU aanwezig en enkele andere regeringsleiders.
De Oekraïense stad Sjevjerodonetsk mag dan in handen van de Russen zijn gevallen, daar zal het niet voor altijd blijven. Die belofte deed president Zelenski aan het Oekraïense volk. Alle door de Russen ingenomen steden zullen worden teruggewonnen, zo verzekerde hij.
In zijn nachtelijke videotoespraak zei Zelenski verder dat Oekraïne in de afgelopen 24 uur is bestookt door 45 Russische raketten, in een poging om het moreel van de bevolking te breken. Hij gaf toe dat de oorlog zich in een emotioneel lastige fase bevindt voor de Oekraïense bevolking.
,,We hebben geen idee hoe lang dit nog gaat duren en hoeveel klappen, verliezen en inspanningen er nog nodig zullen zijn voordat de overwinning in zicht is'', zei hij.
Zaterdag maakte Oekraïne bekend dat na Donetsk en Loehansk, nu ook Sjevjerodonetsk in handen is gevallen van het Russische leger, na weken van hevige gevechten. Volgens Zelenski bewijzen de Russische aanvallen dat sancties alleen niet voldoende zijn om Oekraïne te helpen, maar dat vooral meer wapens nodig zijn.
De Oekraïense regering heeft de leiders van de G7-landen opgeroepen meer zware wapens te leveren en verdere sancties in te stellen tegen Rusland. Minister Dmitro Koeleba (Buitenlandse Zaken) deed die oproep nadat Kiev zondag beschoten werd met raketten.
Door de raketaanval zouden vijf mensen in de Oekraïense hoofdstad gewond zijn geraakt. Een flatgebouw in het centrum van de stad werd volgens de autoriteiten geraakt en vloog in brand. Reddingswerkers rukten uit om mensen onder het puin vandaan te halen.
,,De G7-top moet reageren met meer sancties tegen Rusland en meer zware wapens voor Oekraïne", reageert Koeleba op Twitter. ,,Het zieke imperialisme van Rusland moet verslagen worden." De minister deelde een foto van een meisje van wie haar huis in Kiev zou zijn geraakt door de raketten. ,,Nog veel meer mensen in Oekraïne liggen onder vuur."
In de Oekraïense hoofdstad Kiev zijn zondagochtend vroeg zeker vier explosies gehoord. Volgens berichten op sociale media zijn verschillende kruisraketten op de stad neergekomen. Burgemeester Vitali Klitsjko schreef op Telegram dat de wijk Sjevtsjenkivski in het centrum is getroffen.
Journalisten van AFP melden dat een appartementengebouw is geraakt en in brand staat. De explosies vonden rond 05.30 uur (Nederlandse tijd) plaats, een half uur nadat het luchtalarm afging in Kiev. De stad werd bijna drie weken geleden voor het laatst onder vuur genomen door de Russen.
Het gaat volgens een adviseur van het ministerie van Binnenlandse Zaken om een appartementencomplex van negen verdiepingen hoog dat is getroffen. Klitsjko stelt dat twee mensen gewond zijn geraakt. Ook zitten er nog mensen vast onder het puin, zei de burgemeester. In totaal zouden de Russen veertien raketten op Kiev en de omgeving van de stad hebben afgevuurd.
Volgens Klitsjko probeert Rusland met de raketaanval Oekraïne te intimideren in aanloop naar de Navo-top in Madrid later deze week. Vermoedelijk spreken de Navo-landen daar nieuwe militaire steun af voor Oekraïne, waardoor het land sneller over kan stappen op westerse wapens om zich te verdedigen tegen het Russische leger.
In de Oekraïense hoofdstad Kiev zijn zondagochtend vroeg zeker vier explosies gehoord. Volgens berichten op sociale media zijn verschillende kruisraketten op de stad neergekomen. Burgemeester Vitali Klitsjko schreef op Telegram dat de wijk Sjevtsjenkivski in het centrum is getroffen.
Journalisten van AFP melden dat een appartementengebouw is geraakt en in brand staat. De explosies vonden rond 05.30 uur (Nederlandse tijd) plaats, een half uur nadat het luchtalarm afging in Kiev. De stad werd bijna drie weken geleden voor het laatst onder vuur genomen door de Russen.
Het is nog niet duidelijk of er slachtoffers zijn gevallen. Volgens Klitsjko zijn er in twee gebouwen reddings- en evacuatieacties aan de gang.
De Duitse overheid heeft het alarmniveau in het kader van het noodgasplan verhoogd, nu de leveringen van gas door Rusland worden afgeknepen. Daarmee is de tweede fase van dat driedelige noodplan rond de gasvoorziening in het land ingaan.
,,Gas is nu een schaars goed in Duitsland", zei minister van Economische Zaken Robert Habeck, die de Duitsers opriep om hun gasverbruik te verminderen om energie te besparen voor de winter. ,,We bevinden ons in een economische confrontatie met Rusland", verklaarde de minister in een reactie op de verminderde gastoevoer uit Rusland.
Rusland, dat vandaag de nazi-invasie van de voormalige Sovjet-Unie in 1941 herdenkt, beschuldigt Duitsland ervan 'hysterische russofobie' aan te wakkeren, te midden van de gespannen relatie tussen Moskou en Berlijn over Oekraïne.
,,Berlijn dreigt de resultaten, van decennialange inspanningen van Rusland en Duitsland om de vijandschap na de oorlog te overwinnen, ongedaan te maken met woorden en daden'', aldus Russische diplomaten in een verklaring ter gelegenheid van de herdenkingen.
Een Turks vrachtschip is na onderhandelingen tussen Ankara en Moskou geladen met graan uitgevaren uit de Oekraïense haven Marioepol. Die is in mei na hevige gevechten in handen gevallen van Russische troepen en pro-Russische Oost-Oekraïense milities. Het schip, de Azov Concord, is volgens het Turkse ministerie van Defensie het eerste buitenlandse vrachtschip dat sindsdien de haven heeft verlaten.
Een Turkse delegatie was naar Moskou gegaan om er over de export van graan uit Oekraïense havens te praten. De oorlog in Oekraïne heeft de scheepvaart van en naar dat land vrijwel onmogelijk gemaakt. Turkije heeft goede relaties met Oekraïne en met Rusland en probeert via onderhandelingen de strijdende partijen zo ver te krijgen dat ze export van bijvoorbeeld tarwe uit Oekraïne over de Zee van Azov en de Zwarte Zee mogelijk maken. Ankara probeert ook te bemiddelen in de strijd.
Een van de leiders van de autoriteiten in de bezette regio Zaporizja in Oekraïne, Vladimir Rogov, heeft de grens tussen Rusland en Oekraïne beschreven als 'erger dan de Berlijnse muur voor de Duitsers'. Dat meldt het Russisch staatspersbureau RIA.
,,Volgens verschillende schattingen had 60 tot 68 procent van de inwoners van Oost-Berlijn en Oost-Duitsland familieleden in West-Berlijn en West-Duitsland. In Oekraïne heeft, afhankelijk van de regio, 73 tot 85 procent van de inwoners familie in Rusland. Die grens zou dus niet mogen bestaan.''
Rogov zei verder dat de Duitsers geen referendum over de muur hebben georganiseerd, maar zelf hebben besloten om opnieuw in één staat te leven. ,,Onze hereniging met Rusland is onvermijdelijk, er mogen geen grenzen tussen ons zijn'', zegt de leider.
Acteur Ben Stiller heeft zijn bezoek aan Oekraïne maandag afgesloten met een ontmoeting met Volodimir Zelenski. De acteur zei daarbij volgens Deadline onder meer tegen de president: ,,Jij bent mijn held.''
Ook grapte Stiller over de eerdere loopbaan van Zelenski, die voor hij de politiek inging acteur en komiek was. ,,Je hebt hier een mooie acteercarrière voor opgegeven'', aldus Stiller, waarop de president antwoordde: ,,Niet zo'n mooie als de jouwe.''
De acteur, bekend van films als Night at the Museum en Meet the Parents, is ambassadeur van de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR. Hij bezocht Oekraïne in het kader van Wereldvluchtelingendag.
Eerder op de dag bezocht hij het verwoeste Irpin en sprak met Oekraïners die huis en haard hebben moeten verlaten. ,,Het is één ding om de verwoesting op tv of social media te zien, maar heel iets anders om het met je eigen ogen te bekijken'', zei de 56-jarige Stiller daarover tegen de president. ,,Dat is een stuk schokkender.''
De Russische journalist Dmitri Moeratov, hoofdredacteur van het Russische weekblad Novaja Gazeta, heeft de Nobelprijs voor de Vrede die hij in 2021 won (samen met de Filipijnse Maria Ressa) laten veilen. De opbrengst was 103,5 miljoen dollar (98 miljoen euro).
Moeratov gaat het volledige bedrag doneren aan Unicef, dat het zal gebruiken voor Oekraïense kinderen die op de vlucht zijn geslagen vanwege de oorlog in het land.
Na de Russische inval in Oekraïne eind februari had de Rus zijn helft van het geldbedrag dat aan de onderscheiding vastzit (470.000 euro), ook al geschonken aan het Oekraïense Vluchtelingenfonds. Moeratov en Ressa kregen de prijs in 2021 vanwege 'hun inspanningen om de vrijheid van meningsuiting te bewaren'.
Het afgelopen jaar was het weekblad het enige medium dat nog kritiek uitte op president Vladimir Poetin. In maart verliet het weekblad Rusland, nadat Moskou een wet aannam die hoge gevangenisstraffen mogelijk maakte voor iedereen die kritiek had op de oorlog in Oekraïne.
De identiteit van de koper, die zijn bod telefonisch uitbracht, is niet bekendgemaakt.
Oekraïne heeft nog 8 miljard dollar, omgerekend 7,6 miljard euro, nodig om zijn gasreserves volledig te vullen voor de winterperiode. Dat zei het hoofd van het nationale gasbedrijf Naftogaz.
Volgens topman Joeri Vitrenko van Naftogaz moet er nog 5,8 miljard kubieke meter aardgas worden geïmporteerd om aan de beoogde reserves van 19 miljard kubieke meter te komen. Een gasreserve van 15 miljard kubieke meter zou volgens hem in principe ook nog voldoende moeten zijn. Het land is voor zijn verwarming voor 87 procent afhankelijk van gas.
Vitrenko hoopt dat de extra import van gas kan worden gefinancierd met leningen van de Verenigde Staten en Europa. Hij denkt verder dat de Oekraïense gasproductie dit jaar met 5 tot 10 procent zal dalen vanwege de oorlog.
Een Turkse militaire delegatie gaat deze week naar Rusland om te praten over het openen van corridors op de Zwarte Zee, om vanuit havenstad Odessa Oekraïens graan te kunnen transporteren. Ook Russische voedselproducten kunnen via die route worden geëxporteerd. Dat heeft de krant Habertürk vandaag vernomen uit presidentiële bronnen.
Het is de bedoeling over tien dagen een topoverleg te houden over deze kwestie in Istanbul. Behalve vertegenwoordigers van Oekraïne en Rusland mogen ook secretaris-generaal van de VN António Guterres en de Turkse president Recep Tayyip Erdogan aanschuiven.
De verwachting is dat als de partijen overeenstemming bereiken over de vrije doorvaart er in in zes tot acht maanden 30 á 35 miljoen ton graan kan worden verscheept.
De Verenigde Staten hebben bevestigd dat een tweede Amerikaan die in Oekraïne vocht tegen het Russische leger vorige maand is gesneuveld. De 52-jarige Stephen Zabielski is voor zover bekend de tweede Amerikaanse oorlogsvrijwilliger die in Oekraïne omkomt, na de 22-jarige ex-marinier Willy Joseph Cancel eind april.
Een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken herhaalde nog maar eens dat Amerikaanse burgers niet naar Oekraïne zouden moeten reizen. Wie daar toch is zou 'onmiddellijk' moeten vertrekken.
De Amerikaanse regering is ook bezorgd over twee Amerikaanse veteranen die gevangen zijn genomen in het oosten van Oekraïne. De 39-jarige Alexander Drueke en Andy Tai Huynh (27) dienden eerder in het Amerikaanse leger en vertrokken naar Oekraïne om als vrijwilliger tegen de Russen te vechten.
Volgens Rusland en de pro-Russische separatisten in Oost-Oekraïne zijn het huurlingen en geen krijgsgevangenen, waardoor ze niet de bescherming krijgen die de Conventies van Genève voorschrijven. Een rechtbank in Oost-Oekraïne veroordeelde eerder twee Britten en een Marokkaan ter dood wegens hun deelname aan de oorlog als 'huurling' aan de kant van Oekraïne.
Rusland claimt honderden buitenlandse strijders te hebben gedood in Oekraïne. Dat land heeft de dood van onder meer een Nederlander, Duitser, Fransman, Engelsman en Australiër bevestigd.
De door Duitsland beloofde pantserhouwitsers 2000 zijn nu in het bezit van het Oekraïense leger. Dat meldde minister van Defensie Oleksii Reznikov dinsdag op Twitter. De mobiele artillerie-kanonnen 'maken eindelijk deel uit van het 155 mm houwitser-arsenaal van de Oekraïense artillerie', schreef Reznikov. Hij noemde geen aantal, maar bedankte minister van Defensie Christine Lambrecht (SPD) 'voor alle inspanningen' om Oekraïne te steunen.
Haar ministerie wilde de levering niet bevestigen. De Oekraïense ambassadeur in Duitsland Andriy Melnyk deed dat wel tegenover het Duitse persbureau DPA.
Lambrecht verklaarde vorige maand dat de zeven pantserhouwitsers - de eerste zware wapens die Duitsland aan Oekraïne levert - niet uit de actieve voorraad van de Bundeswehr komen maar dat het gaat om exemplaren die in reparatie waren. De minister had herhaaldelijk benadrukt dat het Duitse leger aan zijn alliantieverplichtingen moest voldoen en geen verdere zware wapens uit zijn inventaris mocht inleveren. De zeven houwitsers zouden pas aan Oekraïne worden geleverd nadat Oekraïense soldaten een training hadden gehad.
Bovenop de zeven Duitse pantserhouwitsers krijgt Oekraïne nog eens vijf exemplaren uit Nederland. Reznikov bedankte ook ons land en minister van Defensie Kasja Ollongren voor hun inzet zonder te zeggen of de vijf moderne wapens zijn aangekomen. 'De levering van PzH 2000 is een voorbeeld van internationale samenwerking ter ondersteuning van Oekraïne', tweette de defensieminister.
De website van de Britse krant The Telegraph is in Rusland geblokkeerd. Dat gebeurde op verzoek van de procureur-generaal, blijkt uit gegevens van de telecomtoezichthouder Roskomnadzor.
De toegang tot de site werd geblokkeerd nadat was gebleken dat ze 'onnauwkeurige informatie over de speciale militaire operatie in Oekraïne had verspreid', citeerde staatspersbureau TASS de toezichthouder.
Rusland heeft vanaf het begin van de invasie hard opgetreden tegen berichtgeving in de media over de 'speciale militaire operatie' en blokkeerde diverse websites van buitenlandse nieuwszenders die volgens Moskou 'nepnieuws' verspreiden over de 'operatie'.
De regering nam ook een wet aan die voorziet in gevangenisstraffen tot 15 jaar voor journalisten die volgens Moskou, nepnieuws verspreiden over de invasie van Oekraïne, die zij beschrijft als een militaire speciale operatie.
Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken legde vorige week dinsdag al een inreisverbod op aan 29 Britse journalisten en mediavertegenwoordigers van onder meer de BBC, Sky News, The Guardian en The Daily Telegraph. Ook twintig kopstukken van het ministerie van Defensie en de Britse militaire industrie zijn niet meer welkom in Rusland.