Ter afsluiting: in deze podcast vertellen verslaggevers Koen Voskuil en Tonny van der Mee over de verslaggeving in het gevoelige 'MH17-dossier'.
De rechtbank gaat zich beraden op de verzoeken en schorst voor nu de zitting. Op maandag 23 maart wordt het proces hervat. Daarmee is de behandeling voor vandaag klaar en dit liveblog ook. Dank voor het volgen.
De advocaten van de nabestaanden protesteren dat het strafdossier hen momenteel wordt onthouden. Met zo'n omvangrijk dossier wordt het voor de nabestaanden onmogelijk om de inhoudelijke behandeling te volgen, is de redenatie.
OM herhaalt dat het van belang is dat nabestaanden informatie uit procesdossier krijgen, maar stellen dat het ook in hun belang is dat dat pas gebeurt na de inhoudelijke behandeling. ,,Wat ons betreft staat niet ter discussie dat nabestaanden goed geïnformeerd moeten worden. De vraag is wanneer." Wat het OM betreft wordt daar in juni naar gekeken.
Ondertussen gaat de zaak hier weer verder. OM gaat nu reageren verzoeken van nabestaanden en advocaten.
Nabestaanden van de MH17-ramp waren (blij) verrast met de harde stellingname van het Openbaar Ministerie tegen Rusland vandaag.
Zitting wordt geschorst tot 15.45 uur. OM gaat nadenken over verschillende verzoeken van de nabestaanden.
Advocaat van de nabestaanden verzoeken, via de rechtbank, tijdig inzage te krijgen in het onderzoeksdossier van het OM. ,,Om zo zelf te kunnen lezen wat er precies gebeurd is die dag", zegt één van hun advocaten. Maar ook om zich voor te kunnen bereiden op hun spreekrecht en op het indienen van een eis tot schadevergoeding.
Het OM stelde vanochtend nabestaanden ruim inzage te willen geven, maar dat wel pas na de inhoudelijke behandeling van de zaak (in 2021). Anders zou de kans te groot zijn dat sommige stukken al te vroeg uitlekken.
Advocaat Boudewijn van Eijck: ,,Het OM vaart scherp aan de wind met haar uitlatingen over de veiligheid van de getuigen. Dat doet ze voor het oog van internationale media. En als de Russische Federatie structureel misleidende informatie verspreid? Waarom vraagt Nederland dan wel om medewerking van Rusland als het Nederland uitkomt? Zoals bij uitreiken van de tenlastelegging aan verdachten? "
© EPA — Advocaten Sabine ten Doesschate (m) en Boudewijn van Eijck (r) Advocate Sabine ten Doesschate: ,, We kunnen nu nog niets zeggen over de onderzoeksvragen die het OM heeft, we hebben nog te weinig kans gehad om het dossier van 36.000 pagina's bestuderen. En we zouden dan ook nog verhoor van cliënt moten voorbereiden? Laten weten of we een schouw van het wrak in Gilze-Rijen willen? En alternatieve scenario’s uit sluiten?" Dat lijkt de advocaat wat veel werk voor een te korte termijn.
We gaan weer verder. De twee advocaten van verdachte Poelatov mogen reageren op de uiteenzetting van het Openbaar Ministerie van vanochtend.
Het Openbaar Ministerie haalde vanochtend hard uit naar Rusland, dat zou getuigen bedreigen en een 'cynische campagne van desinformatie' voeren, meldde officier van justitie Dedy Woei-a-Tsoi
Voor wie de hele voordracht van het Openbaar Ministerie wil teruglezen, hij staat inmiddels online.
Het OM is klaar met zijn toelichting. De verdediging van Oleg Poelatov wil na de lunchpauze (tot 14.15 uur) reageren.
De nabestaanden hebben de rechtbank een brief gestuurd die ook nog wordt toegelicht vandaag.
Het OM beschrijft hoe de Russische inlichtingendienst GROe in oktober 2018 hackpogingen heeft gedaan om aan geheime JIT-informatie te komen. Dezelfde Russische inlichtingenofficier zou eerder de politie in Maleisië hebben geprobeerd te hacken.
Onlangs verschenen interne stukken uit het JIT-onderzoek op een Russisch-Nederlandse website. Het OM sluit niet uit dat die stukken zijn buitgemaakt tijdens een geslaagde hackpoging van de GROe.
In een resumé van deze ochtend spreekt het OM van een 'desinformatiecampagne' van de Russische overheid 'die tot op de dag van vandaag voortduurt.'
Volgens het OM waren de eerste berichten na het neerschieten, toen nog niet duidelijk was dat het om een passagiersvliegtuig ging, nog ongefilterd. Zo belde een persvoorlichter van de DNR met een fotograaf om te melden dat de strijdkrachten zojuist een militair vliegtuig hadden neergeschoten.
Toen duidelijk werd dat het om een Boeing met burgers ging, veranderde de berichtgeving. Rusland sprak eerst van een Oekraïens gevechtsvliegtuig dat de Boeing uit de lucht heeft geschoten. Later veranderde Rusland van stelling en zou het om een Oekraïense Bukraket gaan.
Een andere getuige, S27, zegt de Buk op 17 juli 2014 twee keer te hebben gezien. Bovendien gaf deze getuige beschrijvingen van de gezichten van de mensen die de Buk begeleidden. Het OM heeft hem in 2015 gehoord en wil dat nogmaals doen.
Getuige M58, een Russische vrijwilliger, stond ten tijde van de lancering op een kruispunt ten zuiden van Sniznje. Hij was er om het terrein te bewaken waar de Bukraket stond. M58 heeft in oktober 2019 bij de rechter-commissaris verklaard, waarin hij opmerkelijke dingen heeft gezegd. Volgens M58 was de Russische geheime dienst FSB aanwezig bij de lancering van de Bukraket die vlucht MH17 uit de lucht schoot. Bovendien waren er Russische militairen bij.
Omdat getuige M58 volgens het OM gevaar loopt, zijn er speciale maatregelen getroffen. Hij wordt voor zijn veiligheid verhoord zonder aanwezigheid van de verdediging.
Het OM wil andere getuigen, bijvoorbeeld S21 en S07, horen om de verklaringen van M58 te verifiëren.
Getuigen in het MH17-proces blijken te vrezen voor hun leven, ze zijn bang voor represailles uit Rusland. Daarom houdt het Openbaar Ministerie hun identiteit geheim.
Het OM wil nader onderzoek laten doen naar videobeelden van het transport van de Buk.
Het OM is in het bezit van zeven video's en drie foto's van de Buk-Telar, de lanceerinstallatie die werd vervoerd op 17 en 18 juli. Ook over deze video's is discussie ontstaan. Zo zou een video niet gemaakt zijn in Luhansk, maar volgens Rusland in een andere plaats.
Het OM weerspreekt dat en stelt dat Rusland bewijzen vervalst. Zo heeft Rusland beelden verstrekt die volgens het OM niet te rijmen waren met satellietbeelden van de European Space Agency en Google Earth. ,,Wie zelf beelden vervalst, is niet de aangewezen partij om authenticiteit van beelden te betwisten", aldus officier van justitie Dedy Woei-A-Tsoi.
,,We hebben onszelf de vraag gesteld hoe ver we moeten gaan met de validatie van beeldmateriaal. En hoe serieus we Russische beschuldigingen nog kunnen nemen na alle onwaarheden die Rusland heeft verkondigd", zegt Woei-A-Tsoi. ,,Toch menen we dat we deskundigenonderzoek kunnen laten doen naar vermeende manipulatie naar beelden."
