Dit liveblog is afgesloten.
Meerdere boeren zijn vanavond deels over de snelweg terug naar huis gereden. Op de A12 richting Utrecht en de A4 richting Amsterdam reden meerdere tractoren, meldt Rijkswaterstaat. De politie heeft de boeren van de snelweg begeleid.
Volgens een woordvoerder van Rijkswaterstaat zorgden de boeren op de A12 voor een korte vertraging. De zegsman zegt dat er verder geen grote problemen zijn en dat alles ordelijk verloopt. Hij spreekt van een reguliere avondspits.Meerdere boeren proberen over de snelweg terug naar huis te rijden na het protest in Den Haag. Op de A12 richting Utrecht rijden meerdere tractoren. De politie is in groten getale aanwezig. Ook is zeker een oprit ter hoogte van Bodegraven afgezet .
De uit Den Haag terugkerende boeren lijken op de weg niet voor problemen te zorgen.
Zeker vier boeren zijn vandaag aangehouden tijdens het protest in Den Haag tegen het stikstofbeleid van het kabinet. Ze maakten zich volgens de politie schuldig aan belediging, opruiing en verstoring van de openbare orde. De politie drong de boeren terug naar de Koekamp.
Al snel hielden de boeren het protest voor gezien. De tractoren verlaten inmiddels Den Haag. Bij het protest waren enkele duizenden boeren aanwezig. Op weg naar huis mogen de boeren ook niet over autowegen en snelwegen, zegt de politie. Die controleert dan ook extra op rijden onder invloed.De meeste boeren in Den Haag houden hun protest voor gezien. De Koekamp is inmiddels leeg en de eerste tractoren verlaten Den Haag. Enkele tientallen mensen hangen nog rond bij het station, maar het is er rustig. De ME'ers staan nog op een lijn om te voorkomen dat mensen alsnog naar het ministerie proberen te lopen. Agenten te paard vertrekken.
De politie dringt de demonstrerende boeren in Den Haag terug naar de Koekamp, de plek waar hun protest werd gehouden. Ze waren kort ervoor tegengehouden toen ze naar het ministerie van Landbouw liepen. Daar wilden ze stickers van Farmers Defence Force plakken. Zeker één demonstrant is, onder luid gejoel, gearresteerd.
© ANP — De ME verhinderde dat boze boeren naar het Ministerie van LNV liepen. Boeren zijn niet verantwoordelijk voor 46 procent van de stikstofuitstoot in Nederland, maar voor zo'n 23 procent, zegt het Mesdag Zuivelfonds. Volgens de boerenbelangenorganisatie kloppen de stikstofberekeningen van het RIVM niet.
Het fonds heeft de cijfers opnieuw doorgerekend, gebruikmakend van data uit nieuw lopend onderzoek van onder meer de Universiteit van Amsterdam.De bevindingen van het Mesdag Zuivelfonds worden morgenmiddag gepresenteerd in Den Haag.
De veehouders zelf zijn in de praktijk nogal bover de maatregelen van het kabinet om de uitstoot terug te dringen. 'We hebben al zoveel gedaan', zegt een van hen tegen EenVandaag. Anderen zijn best bereid om maatregelen te nemen.De acties van de boeren kunnen op steeds minder steun rekenen, blijkt uit een opinieonderzoek van EenVandaag. Stond bij eerdere protesten nog 89 procent van de ondervraagden (26.000 leden van het Opiniepanel) achter de agrariërs, nu is het percentage gedaald tot 49 procent.
'Met name de agressieve manier stuit mij tegen de borst', zegt een van de panelleden. 53 procent van het panel vindt dat de boeren hun punt wel een beetje hebben gemaakt. 'Het is wel duidelijk wat ze willen', klinkt het. Ook bij de eerdere acties viel ook de manier waarop actie werd gevoerd, niet bij iedereen in de smaak.De demonstrerende boeren die op weg zijn naar het ministerie van Landbouw, zijn aan de overkant van de straat tegengehouden door de politie. De menigte moest halt houden ter hoogte van het oude ministerie van Buitenlandse Zaken.
Zeker één demonstrant is gearresteerd, onder luid gejoel. De boeren wilden stickers van Farmers Defence Force plakken op het ministerie van Landbouw. Dat gebied ligt vlakbij de Koekamp, waar het boerenprotest was.
Van den Oever had premier Mark Rutte en landbouwminister Carola Schouten tot 15.00 uur de tijd gegeven om excuses aan te bieden voor hun landbouwbeleid. Anders zouden de boeren 'optoeren en gas geven', dreigde hij. Na het verlopen van het ultimatum riep hij de boeren op met stickers naar het ministerie te gaan voor een ludieke actie.© ANP — Boeren worden tegengehouden op weg naar het ministerie van Landbouw. Boerenzoons Jan Methorst (wordt donderdag 15) en Herwin Hardeman (14) uit het Gelderse De Glind protesteren vandaag alweer voor de derde keer in Den Haag. Zij maken zich veel zorgen om hun eigen toekomst, vertellen ze op de Koekamp, waar ze op hun klompen naartoe zijn gekomen.
,,Wij hopen toch nog boer te kunnen worden'', zegt Jan. ,,Dat is toch een droom." Zijn vriend Herwin knikt. ,,Maar met al die regels wordt het steeds lastiger." Beiden praten thuis aan de keukentafel veel over de stikstofproblematiek en de regelgeving waar boeren aan moeten voldoen.
,,Het gaat om cijfertjes", vindt Jan. ,,Kijk maar naar Duitsland en andere landen, daar kan het wel." Emigreren naar een land als Canada, zoals een toenemend aantal boeren overweegt, zien de jongens niet zitten. "Als je geen boer kunt worden, is dat gewoon heel erg jammer", besluit Herwin.Mark van den Oever, voorman van Farmers Defence Force, eist binnen drie kwartier excuses van premier Mark Rutte en minister Carola Schouten voor hun landbouwbeleid, 'anders gaan we optoeren en gas geven'. Hij zei dit bij de afsluiting van het podiumprogramma van het boerenprotest. Het is onduidelijk wat hij hiermee bedoelt.
D66-kamerlid Tjeerd de Groot roept het kabinet op de gesprekken met FDF stop te zetten. ,,Deze meest extreme boeren horen niet aan de onderhandelingstafel", zei hij vanmiddag in het programma 1 op 1 op NPO Radio 1.
FDF is een van de dertien organisaties die zijn aangesloten bij het Landbouw Collectief, de vaste gesprekspartner van het kabinet.
Gesprekken met dat collectief werden eerder deze maand opgeschort na dreigende uitspraken van FDF over sectororganisaties die buiten dat collectief praten met het kabinet. Ook kwam de boerengroep in opspraak toen voorman Mark van den Oever de manier waarop boeren worden behandeld vergeleek met de Holocaust.
,,Op een gegeven moment moet je zeggen: we gaan hier niet serieus mee aan tafel zitten. Klaar", zegt De Groot. Het is bovendien een verspilling van tijd omdat FDF zal weglopen van de onderhandelingstafel en de groep weigert zich flexibel op te stellen. ,,Ik zeg tegen de regering: ga regeren en pak door. Verdoe je tijd niet met groepen die toch geen compromissen willen sluiten."
FDF-voorman Mark van den Oever heeft openlijk gekibbeld met het CDA, een partij die van oudsher veel steun heeft onder boeren. Kamerlid Jaco Geurts sprak de boeren aan op hun taalgebruik. ,,Het is goed dat jullie je hebben verenigd in FDF, maar soms is jullie taalgebruik ongepast. Dat doet afbreuk aan waar we samen voor staan." Dat kwam hem op boegeroep van de boeren te staan.
Van den Oever reageerde met een vraag aan het publiek: ,,Willen jullie dat het CDA de stekker uit het kabinet trekt?" De boeren reageerden met gejuich. ,,Als ze dat doen, gaan jullie dan weer op ze stemmen?", vroeg Van den Oever vervolgens, waarop de boeren weer juichten. Daarna stelde hij de vraag: "En als ze dat niet doen, zeggen we dan ons lidmaatschap op?", wat door de boeren weer werd beantwoord met gejuich.
Een ander CDA-Kamerlid, melkveehouder Maurits von Martels uit Dalfsen, zei tegen de boeren: ,,Wij zijn nog steeds jullie bondgenoten. We gaan onze inzet verdubbelen om dingen gedaan te krijgen." FDF-voorman Van den Oever antwoordde: ,,We twijfelen niet aan jullie boerenhart, maar wel of jullie het hard genoeg gebruiken. We schudden jullie nu de hand, maar we geven hem maar een keer."
Het protest zwelt aan. Aan het begin van de middag waren enkele duizenden boeren aangekomen op de Koekamp voor station Den Haag Centraal.
Aan de tractoren hangen omgekeerde Nederlandse vlaggen, een symbool van nood en protest. Een van de demonstranten is Piet Kleinsma uit Friesland. ,,Ik kan me zo kwaad maken elke keer als ik hier kom. Ik ben echt woedend, het kabinet blijft er maar omheen draaien. Ze moeten nu echt met goed beleid komen", zegt hij. Kleinsma doet ook een oproep aan de Nederlandse burgers: "Ik nodig alle mensen in Nederland uit om eens te komen kijken bij boeren, hoe het daar gaat. Dan zie je hoe hard we werken."
De politie waarschuwt aanwezigen van het protest dat ze extra streng zullen controleren op boeren die met alcohol op terugrijden aan het einde van de dag.
De wegen rondom park de Koekamp, naast station Den Haag centraal, staan vol tractoren. Auto's, trams en bussen moeten omrijden, maar volgens de politie verloopt het protest tot nu toe rustig en gemoedelijk. Twee mensen zijn gearresteerd, in Den Haag en in het oosten van het land, omdat ze voor gevaarlijke situaties op de weg zorgden.
Legertrucks en politiebusjes blokkeren de wegen richting Tweede Kamer en Binnenhof.
Trekkers verzamelen zich op de Koekamp in Den Haag.
De omgeving van het Malieveld en de Koekamp in Den Haag stroomt steeds voller met tractoren, met verkeerschaos tot gevolg. Ook het tramverkeer loopt vast. De stoet is inmiddels aangegroeid tot vele honderden voertuigen. De protesterende boeren blokkeren onder meer het kruispunt bij het provinciehuis van Zuid-Holland.
Politiebusjes en legertrucks hebben inmiddels kruispunten in de buurt afgesloten, zoals het Korte Voorhout dat richting het Binnenhof voert. Een lijnbus zonder passagiers die zich door het protest had vastgereden op de Raamweg en de draai niet zelf kon maken, werd losgetrokken door een behulpzame boer in een tractor.
Jan Bronninkreef, die we kennen als ‘Boer Jan’ uit Expeditie Robinson, gaat vandaag niet in Den Haag demonstreren. Bekijk hier ons interview met hem.
Ook jonge boeren voelen zich betrokken bij de protesten. De zestienjarige Sofie Verkleij is onderweg naar Den Haag. Ze ziet haar toekomst somber in. "Het is nu allemaal heel onzeker, er zijn veel korte termijnafspraken. Toch wil ik boerin worden. Het gevoel om het bedrijf van mijn ouders over te nemen heb ik altijd al gehad."
© AD — Sofie uit Zoeterwoude doet mee aan het boerenprotest Een 33-jarige deelnemer aan het boerenprotest is vanochtend aangehouden in Den Haag vanwege het negeren van aanwijzingen op de snelweg. De politie greep in omdat het rijgedrag van de boer leidde tot gevaarlijke situaties op de weg.
Een van de vele boeren die vandaag op zijn tractor stapte is boer Wilbert van der Post. Hij is de afgelopen maanden bij alle acties in Den Haag geweest. Verslaggever Jelle Akerboom bezocht Wilbert op zijn boerderij in Leiden.
De ochtendspits op de snelwegen is vandaag een stuk rustiger verlopen dan normaal. Op het hoogtepunt stond er 62 kilometer file op de snelwegen, terwijl een normale woensdagochtendspits zo'n 150 kilometer file telt, meldt een woordvoerder van Rijkswaterstaat. Volgens de woordvoerder zijn veel mensen mogelijk thuisgebleven omdat ze problemen op de weg vreesden door het protest.
Af en toe duikt er nog wel een "verdwaalde tractor" op op de snelwegen, maar die wordt er dan weer vanaf gestuurd door de politie. "Je ziet dat de politie heel duidelijk aanwezig is. Indien nodig worden er tractoren van de snelweg gehaald en de bestuurders bekeurd."
PVV-leider Geert Wilders staat, net als de vorige keren, achter de boeren
De eerste circa honderd tractoren zijn vanochtend aangekomen in Den Haag. De betogers parkeren hun voertuigen in de omgeving van park de Koekamp en het Malieveld. Dat leidt tot enige lokale verkeersoverlast, maar grote problemen deden zich tijdens de ochtendspits niet voor.
Andere boeren zijn met de trein gekomen, zoals een groepje uit Groningen. "Een stuk makkelijker dan met de trekker hierheen komen", zeggen ze.
Een groepje boeren uit Drenthe is net zoals bij de vorige demonstraties wel met de tractor naar Den Haag gereden. "We hebben er zo'n vier uur over gedaan", vertelt een van hen. De agrariërs voelen zich niet gewaardeerd. Ook vinden ze dat het kabinet te weinig geld uittrekt om de boeren te compenseren voor nadelen die zij ondervinden van strengere stikstofregels.
Ook via het strand rijden boeren in hun trekkers naar Den Haag
De boeren die vanochtend met hun trekker over de A12 naar Den Haag reden, zijn bekeurd. Farmers Defense Force had opgeroepen niet over de snelwegen naar Den Haag te rijden, maar een groepje van circa 15 boeren deed dat op het laatste stukje voor Den Haag toch.
De demonstratie is bij park Koekamp, tegenover het centraal station van Den Haag. Boeren kunnen hun tractoren parkeren op enkele wegen in de buurt van het Malieveld. Van daaruit kunnen ze naar de Koekamp lopen.
Gisteravond al werd een groep van zo'n dertig boeren in Drenthe door de politie op de N33 bij Rolde tegengehouden en van de weg gehaald. Ze kregen een bekeuring voor het rijden met hun tractor op de autoweg, meldde de politie.
De boeren zijn woedend dat ze een bekeuring hebben gekregen. Het gaat volgens een van de aanwezige om een bedrag van 340 euro. De boeren zijn ook boos dat ze op de N33 zijn tegengehouden. "We rijden juist over de N33 omdat dat een veilige weg is. Het is absoluut onveilig om over allerlei dorpswegen te gaan rijden", aldus één van de boeren.
Om 7.45 uur meldde de ANWB dat de ochtendfiles niet langer zijn dan gebruikelijk.
Het boerenprotest zorgt voor een file op de A12 richting Den Haag. Om het parkeren van tractoren langs de Benoordenhoutseweg in Den Haag in goede banen te leiden, is aan het einde van de A12 een rijstrook afgesloten. En dat heeft zijn weerslag op de A12, meldt de ANWB.
Op een aantal plaatsen in Den Haag staan legertrucks om het boerenprotest later vandaag in goede banen te leiden. De weg tussen Herengracht en Koekamp, waar de boeren gaan actievoeren, is in beide richtingen afgezet.
Zowel Farmers Defence Force (FDF) als de politie rekent op zo’n 6000 tractors die vanuit het hele land naar hartje Den Haag rijden om te protesteren tegen het stikstofbeleid van het kabinet. Tijdens het protest van 1 oktober 2019 stond er ‘s morgens 1136 kilometer file. Of ze dit record evenaren of verbreken, is de vraag. De trekkers zullen hoe dan ook voor overlast in het verkeer zorgen.
