Dit liveblog is gesloten
Een lange protestdag van blokkades en andere protestacties komt op zijn eind. Wij sluiten dit liveblog. Bedankt voor het volgen!
Het protest bij Lelystad Airport is zojuist beëindigd. De actievoerders vertrekken bij de luchthaven.
De politie heeft geen boetes uitgedeeld voor de spookrijdende boeren op de A12 bij Arnhem. Rijkswaterstaat en de politie hebben ervoor gezorgd dat de boeren konden keren, daarna verlieten ze bij de eerste afslag de snelweg. De prioriteit lag bij het beëindigen van de gevaarlijke situatie.
Bij Lelystad Airport kwamen enkele tientallen boeren bijeen om te protesteren tegen het stikstofbeleid.
Tientallen boeren leggen het centrum van Nijmegen lam.
Het totaal aan fileleed blijft rond de 500 kilometer schommelen. Eerder werd al verwacht dat vandaag geen filerecord zou worden neergezet, dit omdat het een woensdag is, een relatief rustige dag op de Nederlandse wegen.
Het is momenteel vooral erg druk rond Rotterdam en Arnhem, op de A15 richting Nijmegen, en verder richting het oosten en de Duitse grens.
Op de A1 bij Terschuur kruipt een file richting Twente.
Boeren hebben de parkeergarage van de Jumbo supermarkt in Bunschoten met tractoren geblokkeerd. Volgens een woordvoerder van de boeren is de actie vooral ludiek bedoeld.
Distributiecentra van supermarkten hebben ondanks 'wilde' protestacties van boeren geen hinder ondervonden bij de bevoorrading van de winkels. Dat meldden supermarkten Jumbo en Albert Heijn desgevraagd.
Blijkbaar heeft een boer of enkele boeren spookgereden op de A12. Rijkswaterstaat waarschuwt dat vooral niet meer te doen.
De politie heeft in Brabant en Noord-Holland opnieuw tientallen boetes uitgedeeld voor het rijden op de snelweg. Dat gebeurde nadat de boeren toch ergens de snelweg op gingen waar dat niet mag of geen afspraken over waren. Eerder op de dag deelde de politie ook al boetes uit voor boeren die onder meer in de Wijkertunnel reden.
En zo ziet die monsterfile richting Noord-Nederland eruit .
Een overzicht van de gebeurtenissen tot nu toe:
- De avondspits begon vroeg met lange files. Tegen 16.20 uur stond in Nederland 420 kilometer file, dat is 150 kilometer meer dan op een reguliere woensdag.
- Boeren kwamen op de A28 vanuit Hoogeveen naar Zwolle. Daar werd het verkeersplein bij afslag Zwolle-Zuid korte tijd geblokkeerd. Daarna reden de boeren langzaam weer richting het noorden.
- Het protest bij het provinciehuis in Arnhem is voorbij. De boeren zijn de weg weer opgegaan en dit leidt tot lange files rond de Gelderse hoofdstad.
- De wegblokkades door barbecueënde boeren op de A1 bij de Lutte en op de A35 bij Enschede zijn halverwege de middag beëindigd.
De acties van boeren en bouwers zorgen voor een drukke avondspits, zo meldt de ANWB. Momenteel staat er al 420 kilometer file, tegen 270 kilometer normaal rond deze tijd.
Rond Arnhem staat het muurvast vanwege de terugkerende boeren na het protest bij het provinciehuis. De Duitse politie begeleidt boeren uit hun land naar de grens. Ruim honderd Duitse boeren kwamen naar Nederland om mee te demonstreren tegen het stikstofbeleid.
Boeren voeren actie op de A6 bij Lemmer. Verkeer richting de polder moet rekening houden met 1,5 uur vertraging.
Weggebruikers op de A28 tussen Staphorst en Zwolle hebben vertraging vanwege actievoerende boeren. In beide richtingen moet je rekening houden met extra reistijd. Richting Groningen staat 17 kilometer file. Richting Zwolle is dat 8 kilometer.
Boeren leggen de A1 vanuit Amsterdam in de richting van knooppunt Hoevelaken lam.
Actievoerende boeren melden zich bij Lelystad Airport, zo is te zien in een Telegram-groep van Farmers Defence Forse.
In de avondspits moeten automobilisten woensdag ook rekening houden met files door de protesten van boeren en bouwers. Daar waarschuwen de ANWB en Rijkswaterstaat voor. In het noorden, zuiden en oosten van het land zijn nog acties aan de gang. Rijkswaterstaat meldt dat heel de woensdag nog niet filevrij is geweest.
Omdat ze geen zendtijd van de NOS kregen, hebben demonstrerende boeren een verklaring afgelegd buiten het omroepgebouw in Hilversum. Ze zeggen dat ze worden weggezet als 'milieuvervuilers, subsidieprofiteurs, overbodig en nutteloos, dit terwijl we eerlijke, hardwerkende, belastingbetalende Nederlanders zijn'. De boeren willen 'meer respect en minder regels'.
© ANP — Vertegenwoordigers van de boeren staan de pers te woord op het Mediapark. De honderden actievoerende boeren en bouwers vertrekken uit Arnhem. Volgens de Gelderse commissaris is het goed dat boeren uit Nederland en Duitsland samen optrekken. ,,Het stikstofprobleem is een opgave voor ons allemaal. Alle sectoren zullen er aan moeten werken", aldus Berends.
© ANP — Commissaris van de koning van Gelderland John Berends in gesprek met boeren bij het provinciehuis. De blokkade van de de Houtribdijk tussen Lelystad en Enkhuizen is voorbij. De blokkade van boeren aan de kant van Enkhuizen duurde minder dan een uur.
Boeren blokkeren korte tijd het verkeersplein bij de A28-afslag Zwolle-Zuid. Daarna vertrokken de boeren noordwaarts.
© Stefan Verkerk — Boeren blokkeren het verkeersplein in Zwolle. Burgemeester Dadema van Raalte laat weten dat er een vervolggesprek komt met de boeren. De burgervader at met de boeren vanmiddag een gehaktbal.
Landbouwminister Carola Schouten vindt het 'jammer' dat boeren overal in het land protesteren, ondanks de afspraken die het kabinet met de boeren heeft gemaakt. Het is volgens Schouten is het 'je goed recht' om je mening te laten horen, maar ze vindt het in dit geval beter om te blijven praten over de stikstofproblematiek.
© ANP — Minister Carola Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (ChristenUnie) tijdens het algemeen overleg in de Tweede Kamer over de stikstofproblematiek. De ontstane file vanuit het noorden kruipt langzaam zuidwaarts. De trekkers die voor hinder zorgden op de A28 van Hoogeveen naar Meppel rijden nu via Zwolle-Noord de Hanzestad binnen.
Boeren blokkeren de Houtribdijk, de dijk tussen Enkhuizen en Lelystad. Bij Enkhuizen staan voertuigen op de weg.
Een voorlopige stop op het aanwijzen van nieuwe Natura 2000-gebieden en geen generieke krimp. Het zijn de belangrijkste toezeggingen van het kabinet richting de landbouwsector, verenigd in het Landbouw Collectief.
De boeren die zich vanmorgen ophielden bij de redactie van de NOS en daar hoofdredacteur Marcel Gelauff vroegen om zendtijd, zijn inmiddels vertrokken naar het verderop gelegen Nederlands instituut voor Beeld en Geluid, vertelt hoofdredacteur Gelauff aan de telefoon.
Over het verzoek van de boeren om zendtijd zegt hij: ,,Dat doen we uiteraard niet. Dat doen we vanuit evenwicht en gaan niet de vloer geven aan groepen die eigen wensen eisen. Daar kan geen sprake van zijn in de journalistiek. Hun verhaal live doen op zender, zo werkt het niet. Ik heb uitgelegd waarom het zo cruciaal is dat we dat niet doen. Dat gaat om journalistieke onafhankelijkheid en die ligt bij de redactie."
© ANP — Hoofdredacteur van NOS Nieuws Marcel Gelauff voor het pand van de NOS op het Mediapark in Hilversum. Tot nu toe zijn 24 actievoerders bekeurd. Drie van hen wilden met hun tractor door de Wijkertunnel rijden. Zestien actievoerders zijn op de A2 bij Vught en bij de High Tech Campus in Eindhoven bekeurd. Op de A59 bij Rosmalen zijn vijf tractorbestuurders van de snelweg gehaald.
Protesterende boeren rijden momenteel door Raalte. Burgemeester Dadema neemt de boeren mee het gemeentehuis in.
© Yang Yang Chiu © Yang Yang Chiu — Boeren protesteren in Raalte. Rijkswaterstaat meldt dat de grensovergang van de A1 bij de Lutte weer vrij is, net als de A35 bij Enschede richting Gronau.
De blokkade van een rotonde aan de grens bij Coevorden gaat nog wel even duren. Actievoerder Wim Huzen is niet van plan om voor 16.00 uur te vertrekken. ,,Daarvoor halen we de trekker niet uit de schuur.”
© Arjan Bosch — Boeren uit het Vechtdal verzamelen zich in Coevorden. Met tientallen sluiten ze de grensovergang af. Boeren veroorzaken vertraging op de A28 bij Meppel. De politie adviseert weggebruikers om de snelweg tussen Hoogeveen en Zwolle niet op te gaan.
Kijk hier het boerenprotest bij het provinciehuis in Arnhem terug.
Boeren en bouwers op de A1 bij De Lutte stoppen met barbecueën. Dat hebben zij besloten na een gesprek met Cia Kroon, de burgemeester van de gemeente Losser. Circa vijfhonderd boeren blokkeerden woensdagmorgen de snelweg bij de Lutte in beide richtingen en staken de barbecues aan. Volgens de verzetsgroep Bouw in Verzet, die de actie op touw zette, sloten naast bouwers ook veel boeren zich aan bij de barbecue.
Om te zorgen dat de situatie op de A1 niet nóg verder uit de hand loopt wat betreft vertragingen heeft de politie ingegrepen. Volgens de ANWB is in beide richtingen een rijstrook vrijgemaakt, zodat verkeer mondjesmaat weer de grens over kan.
De A1 bij de Lutte is al een tijdje geblokkeerd door barbecueënde boeren en bouwers. Een impressie in drie foto's:
© Emiel Muijderman — Met veel materieel werd de snelweg bij de Lutte geblokkeerd. © ANP — Op de A1 bij De Lutte zijn honderden bouwers en boeren aan het barbecueën. Ze blokkeren beide kanten van de snelweg. © Emiel Muijderman — Een trucker krijgt een broodje overhandigd van protesterende boeren. Geert Wilders deelt oliebollen uit aan protesterende boeren in Den Haag.
© ANP — Geert Wilders (PVV) deelt oliebollen uit aan boeren die zich op de Koekamp in Den Haag verzameld hebben voor protest tegen het stikstofbeleid. © ANP — Geert Wilders (PVV) in gesprek met protesterende boeren. Op de markt in Arnhem staat het ondertussen overvol met tractoren. 'Een indrukwekkend gezicht, al die tractoren op het plein', aldus de provincie op Twitter.
Door de protestactie is het centrum van Arnhem steeds slechter bereikbaar, waarschuwt ook de gemeente Arnhem. Zij zegt maatregelen te nemen als dat nodig is. Er zouden meer dan 400 tractoren in de stad zijn.
De boeren wachtten op gedeputeerde van de provincie Gelderland, Peter Drenth. Hij is onder meer verantwoordelijk voor landbouw, maar hij is niet in het (inmiddels gesloten) provinciehuis aanwezig. Hij heeft afspraken elders in het land. Wel is de commissaris van de Koning John Berends aanwezig. Hij wil best de boeren te woord staan, maar dan moet wel eerst duidelijk worden wie van de organisatie is. Ook wordt eerst gewacht tot alle boeren gearriveerd zijn. Er zijn dus nog steeds boeren onderweg naar Arnhem.
Lobbyclub Bouwend Nederland roept de politiek op om leiderschap te tonen 'door de bouw en infrasector snel weer vlot te trekken'. De club benadrukt verder dat het niet betrokken is bij de protestacties van boeren en bouwers. Het protest gaat uit van stichting Bouw in Verzet, die protesteert tegen het PFAS- en stikstofbeleid.
De belangenvereniging zegt te begrijpen dat de emoties hoog oplopen, maar 'geeft hierbij de voorkeur aan publieksvriendelijke acties'. Volgens Bouwend Nederland laten de protesten wederom zien dat de problemen zeer urgent zijn en de tijd dringt. De lobbyclub wil dat de regering een drempelwaarde voor stikstofdepositie invoert, samen met een PFAS-norm voor het gebruik van grond onder oppervlaktewater.
Dit zijn de opvallendste zaken na een ochtend protesteren:
- De protesten in Oost-Nederland begonnen rond 06.30 uur met een stoet van ruim 200 tractors. Die reed over de A1 van Bathmen naar Apeldoorn en zorgde voor 1 uur vertraging.
- Het officiële protest van Bouw in Verzet in Apeldoorn werd een teleurstelling. Waar duizend actievoerders werden verwacht, kwamen er slechts dertig opdagen. Zij hadden geen plan en onderweg naar de A1 reden zij zich vast in een woonwijk.
- Flinke overlast was op de A28 en A32 bij Staphorst. Boeren blokkeerden de snelwegen in beide richtingen. De extra reistijd richting zowel het noorden als zuiden liep op tot ongeveer 2 uur.
- Boeren uit het Vechtdal blokkeren de Duitse grens bij Coevorden. Alhoewel, de actievoerders noemen het een publieksvriendelijke actie. Om het half uur laten ze een aantal vrachtwagens en auto's door, waardoor een lange file uitblijft.
- Zo'n 250 Twentse boeren vermaken zich op de hermetisch afgesloten A1 bij De Lutte. Op de grensovergang is de barbecue aangestoken. Het ziet er dan ook niet naar uit dat zij hun protest snel afbreken. Ook op de A28 bij Hoogeveen barbecueën actievoerders.
- Het provinciehuis van Gelderland is helemaal op slot. Alleen mensen met een afspraak mogen naar binnen en buiten. Dat om de veiligheid in het gebouw te garanderen. Honderden Gelderse en Duitse boeren komen naar Arnhem.
Het boerenprotest op het Mediapark heeft mogelijk gevolgen voor de start van de 3FM-actie Serious Request. Dat laat een woordvoerder van de NPO weten.
Serious Request: The Lifeline start vandaag om 12.00 uur in Goes. Zes dj's, waaronder Jorien Renkema uit Hardenberg, lopen de komende dagen naar Groningen om geld op te halen voor de slachtoffers van mensenhandel. ,,Onze techniek staat nog op het Mediapark", aldus de woordvoerder. ,,Het is nog maar de vraag of die op tijd in Goes is."
Het fileleed op de A28 is bijna voorbij. Boeren hebben na ruim 2 uur de snelwegblokkade opgeheven bij Staphorst. Langzaam maar zeker wordt de vertraging steeds minder.
Geen twijfel mogelijk: in Twente duurt de blokkade van de A1 nog een poosje. Boeren sluiten de grensovergang bij De Lutte volledig af en zijn begonnen aan een barbecue. Woensdagochtend zijn zo’n 250 trekkers vertrokken vanochtend op de A35 richting Enschede. Het is een spontane actie van boze landbouwers.
© Lucien Baard — Boeren barbecuen op de A1 bij De Lutte Ondertussen bij Staphorst... staan automobilisten nog steeds urenlang in de file op de A28. Boeren hebben hun tractors op de rijbanen geparkeerd en staan onderling te keuvelen. De extra reistijd richting het noorden is ruim 2 uur en naar het zuiden ruim 1 uur, meldt de ANWB.
© De Vries Media — Boeren blokkeren al urenlang de A28 bij Staphorst. Het gevolg is een gigantische vertraging van ruim 2 uur. De politie heeft tot nu toe 24 boetes uitgedeeld aan actievoerders.
Boeren uit het Vechtdal verzamelen zich bij Coevorden. Daar sluiten ze met tientallen tractors de grensovergang met Duitsland af. ,,Het is een langzaamaanactie. Om het half uur laten we een aantal auto's en vrachtwagens door", zegt Wim Huzen uit Dedemsvaart. Hoe lang de actie nog duurt, weet hij niet. ,,Maar voor een uurtje halen we de tractor niet uit de schuur."
© Arjan Bosch — Boeren uit het Vechtdal verzamelen zich in Coevorden. Met tientallen sluiten ze de grensovergang af. Het provinciehuis van Gelderland gaat op slot. Niemand mag naar binnen of buiten. Honderden boeren uit de Achterhoek en Duitsland zijn onderweg naar Arnhem 'om de boel plat te leggen'. De politie is al aanwezig. Commissaris van de Koning John Berends zou de boeren eventueel buiten willen toespreken.
Ruim baan voor de tractors vanuit de Achterhoek richting het provinciehuis in Arnhem. Zoals in Zutphen, ziet verslaggever Lars Barendregt.
Wat van jij van de boerenprotesten? Hebben zij nog jouw steun of gaan ze te ver? Stem en discussieer mee op onze opinieplatform.
Boeren staan in grote meerderheid achter de acties die gevoerd worden tegen het beleid van de overheid en met name het stikstofprobleem. De boeren en dan met name jonge boeren omarmen in grote meerderheid (69,6 procent) de radicale koers van het Farmers Defense Force (FDF).
Dat schrijft Trouw op basis van eigen onderzoek. Ruim 73 procent van de boeren ontkent het stikstofprobleem, concludeert Trouw. Onder jonge boeren is dat zelfs 81 procent. Het overgrote deel van hen (86,3 procent) ziet ook niets in de krimp van de veestapel.
Het protest door boeren en bouwers loopt lang niet overal gesmeerd. De acties door boeren in deze regio verlopen op z’n minst voor een deel met gebrekkige coördinatie. In Lelystad kwamen boeren voor niets naar een verondersteld verzamelpunt,. In Apeldoorn kwamen actievoerende boeren onbedoeld met hun trekkers terecht in een woonwijk.
Het aantal files neemt (gezien over heel Nederland) langzaam af. De grootste vertraging staat er op de A28 (22 km), de A12 (42 km) en de A1 (59 km). In totaal staat er nog zo'n 350 km file rond 09.15 uur.
De gevolgen van het boerenprotest zijn niet alleen op de weg te merken.
Het fileleed blijft groot bij Staphorst. Vooral richting Groningen. De reistijd is ruim 1,5 uur extra. En daar is niet iedere automobilist blij mee.
Het blokkeren van de grens met Duitsland lijkt het nieuwe doel van actievoerders in Oost-Nederland. Op de A1 bij Deventer trekt een stoet van vijftig tractors richting Twente. In de grensstreek staan de snelweg al vast door blokkades, met urenlange vertraging tot gevolg.
De colonne met tractors uit Hardenberg gaat naar de Duitse grens bij Coevorden, en dus niet het distributiecentrum van Aldi in Ommen. Daar rijdt wel politie rond. Burgemeester Hans Vroomen heeft gisteravond namelijk het verzoek tot demonstratie toegestaan. Tot nu toe is daar geen gebruik van gemaakt.
Inmiddels staat er bijna 450 kilometer file in Nederland, vooral in het noorden en oosten van het land. Normaal zo er zo'n 100 km file staan op een gemiddelde woensdagochtend.
Een aantal van de actievoerende bouwers en boeren in het land wil naar Den Haag rijden. Dat laat een woordvoerder van de Stichting Bouw in Verzet weten. De demonstranten willen ,,al toeterend in een stoet door de stad rijden om te laten zien dat we er nog zijn."
Waarom bij Staphorst ruim 1 uur vertraging hebt? Omdat boeren met tractors de A28 volledig blokkeren bij knooppunt Lankhorst, richting het noorden. De politie houdt een oogje in het zeil.
© De Vries Media — Boeren blokkeren met tractors de A28 bij Staphorst volledig.
